Το τριμερές στρατιωτικό Σύμφωνο AUKUS που συνομολόγησαν οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Αυστραλία εν αγνοία των ευρωπαίων συμμάχων στα πλαίσια του ΝΑΤΟ και στοχεύει την Κίνα, ήλθε να επισφραγίσει την απαξίωση της Ευρώπης, που πρόσφατα είχε αναφανεί επανειλημμένα (Αφγανιστάν, Nord Stream 2, κυρώσεις Ε.Ε. εναντίον Ρωσίας, Ιράν, κ.α. κατ’ επιταγή της Ουάσινγκτον ενάντια στα συμφέροντά της, κ.α.). Κανείς σήμερα δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν αντιλήφθηκε τη σημασία του AUKUS για την Ευρώπη. Αλλά, η “επαρχιωτοποίηση” της Ευρώπης, στο οικονομικό και γεωπολιτικό επίπεδο, όπως τη χαρακτηρίζει ο Ένζο Τραβέρσο, δεν αποτελεί σημερινή κατάσταση, «συνέβη ανάμεσα στους δύο πολέμους, γράφει. Ο πρώτος σημαδεύει τη μετατόπιση του άξονα του κόσμου από την Ευρώπη στις ΗΠΑ. Ο δεύτερος διχάζει της Ευρώπη, που γίνεται τόπος αντιπαράθεσης ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις σ’ ένα διπολικό κόσμο…. ». Όπως σημειώνει ο Νίκος Ψυρούκης, «όταν έμπαιναν οι ΗΠΑ στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο χρωστούσανε στην Ευρώπη 4,5 δις δολάρια. Με τον τερματισμό του πολέμου, η Ευρώπη χρωστούσε στις ΗΠΑ 10 δις δολάρια σε πολεμικά χρέη». Με το Β’ Παγκόσμιο πόλεμο διαλύθηκαν οι αποικιοκρατικές αυτοκρατορίες των ευρωπαϊκών κρατών δίνοντας τη δυνατότητα στο αμερικανικό κεφάλαιο να εισχωρήσει στις αγορές παντού ενώ η καταστροφή των παραγωγικών δυνάμεων στην Ευρώπη αναζωογόνησε την αμερικανική οικονομία. Είναι χαρακτηριστικό πως στο διάστημα 1938 – 1944 το ετήσιο εθνικό εισόδημα των ΗΠΑ υπερδιπλασιάστηκε, από 41 δις δολάρια έφτασε στα 83 δις ενώ οι οικονομίες των εμπόλεμων ευρωπαϊκών κρατών κατέρρεαν και υπερχρεώνονταν στην Ουάσινγκτον. Με το ΝΑΤΟ οι ΗΠΑ υπέταξαν και στρατιωτικά την Ευρώπη.
Βέβαια το AUKUS κυοφορεί εν δυνάμει εξελίξεις με σοβαρές επιπτώσεις για την ΕΕ που δεν θα αφήσουν αλώβητη και τη χώρα μας:
- Θα αμφισβητήσει τη σημασία του ΝΑΤΟ στην ασφάλεια της Ευρώπης και θα αναδείξει τον ρόλο της Γαλλίας λόγω της στρατιωτικής ισχύος της. Ήδη, πρόσφατα, η υπουργός Άμυνας Φλοράνς Παρλί είχε επισημάνει τη διαφοροποίηση των προσεγγίσεων ΗΠΑ και ΕΕ εντός του ΝΑΤΟ: “Αν οι ΗΠΑ και η Κίνα, είχε πεί, βρίσκονται σε μια μορφή αντιπαράθεσης, θέλουμε και εμείς οι Ευρωπαίοι να μπούμε στην αντιπαράθεση;”
- Θα ισορροπήσει ή θα ανατρέψει τους συσχετισμούς στον γαλλογερμανικό άξονα και θα οδηγήσει εμφανέστερα από κάθε άλλη φορά σε ομαδοποιήσεις. Από τη μία η “Νέα Ευρώπη”, σύμφωνα με τον ορισμό του Ράνσφελντ των πρώην Ανατολικών κρατών, των “δορυφόρων” του Βερολίνου, που αναφανδόν τάσσονται, όπως και η Γερμανία, κάτω από την ομπρέλα των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Διότι, ας μη ξεχνάμε ότι στην Ουάσινγκτον οφείλουν την ένταξή τους όχι μόνον στο ΝΑΤΟ αλλά και στην ΕΕ με συνήγορο το Βερολίνο, αφού η ένταξη των πρώην Ανατολικών κρατών ενίσχυε τον ρόλο της Γερμανίας . Είναι χαρακτηριστικό, όσες φορές ο πρόεδρος Μακρόν αναφέρθηκε στην αυτονόμηση της ΕΕ στο θέμα της ασφάλειας έναντι του ΝΑΤΟ, οι αντιδράσεις της Γερμανίας δεν άφηναν περιθώρια αμφισβήτησης του Νατοϊκού ρόλου για την Ε.Ε… Από την άλλη μεριά θα ξαναβρεθούν οι χώρες του Νότου υπό την ηγεσία της Γαλλίας, ομαδοποίηση που είχε αρχίσει να διαφαίνεται έντονα στη δεκαετία του 1990 αλλά αποδυναμώθηκε πλήρως με τις διευρύνσεις που ακολούθησαν και κατέστησαν την Γερμανία άξονα της ΕΕ αλλά και την οικονομική κρίση που εξάρτησε πλήρως τον ευρωπαϊκό Νότο από το Βερολίνο. Σε ποιό βάθος θα φθάσει το ρήγμα ανάμεσα στις δύο πλευρές;
- Όμως η θέση της Γαλλίας εντός της Ε.Ε. θα ενισχυθεί έμμεσα και με την αποχώρηση των ΗΠΑ από την Εγγύς και τη Μέση Ανατολή που ανοίγει ένα ευρύ γεωπολιτικό πεδίο επιρροής για το Παρίσι, όπου εναγωνίως επιχειρεί να επανέλθει αξιοποιώντας τις ελληνοτουρκικές διαφορές. Ταυτόχρονα, όμως, η αποχώρηση των ΗΠΑ από την Εγγύς και τη Μ. Ανατολή θα αναβαθμίσει τον εποπτικό ρόλο της Τουρκίας και την περιφερειακή της επιρροή. Είναι επόμενο η γαλλοτουρκική σύγκρουση στην περιοχή να ενταθεί με συνέπεια την όξυνση και των ελληνοτουρκικών σχέσεων αφού το Παρίσι αξιοποιεί τις ελληνοτουρκικές διαφορές ως εφαλτήριο για τη διείσδυσή του στην περιοχή
- Τί σημαίνει το AUKUS για την Ελλάδα; Μας το αποκαλύπτει με τρόπο που εκμηδενίζει κάθε ψήγμα εθνικής κυριαρχίας μας, ο Μπιλ Ανθόλις, διευθυντής του Miller Institute του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια σε συνέντευξή του λίγες ημέρες μετά την ορκωμοσία του Τζο Μπάιντεν: «Το μεγαλύτερο ζήτημα που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ, είπε, είναι οι διμερείς σχέσεις με την Κίνα. Το “πάτημα” της Κίνας στην Ευρώπη είναι το λιμάνι του Πειραιά. Αυτό είναι το θέμα που πιστεύω ότι θα πρέπει η Ελλάδα να διαχειριστεί. Και πρέπει να το διαχειριστεί καλά… Το λιμάνι του Πειραιά είναι η αχίλλειος πτέρνα των ελληνοαμερικανικών σχέσεων».
Πώς θα ισορροπήσει η Ελλάδα με δεδομένη την πλήρη στρατιωτική της εξάρτηση από τις ΗΠΑ ιδιαίτερα με την πενταετή ανανέωση της αμοιβαίας αμυντικής συνεργασίας (MDCA), και την πλήρη οικονομική της εξάρτηση από την Ε.Ε.;