Ειλικρινά διερωτώμαι: Αφού οι κυβερνήσεις μετά το 2010 δεν κυβερνούν αλλά λειτουργούν ως μεσάζοντες μεταξύ πιστωτών και κοινοβουλίου και το κοινοβούλιο νομοθετεί καθ’ υπαγόρευση, ποιο είναι το νόημα της αλλαγής του εκλογικού νόμου; Τι θα αλλάξει επί της ουσίας με την αναλογικότερη κατανομή των 300 μεταξύ των κομμάτων, αφού η εκτελεστική και η νομοθετική εξουσία λειτουργούν με υποβολέα την τρόικα; Από το 2009 μέχρι σήμερα η πλειονότητα των κομμάτων (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΛΑΟΣ, ΔΗΜΑΡ, ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ), κυβέρνησαν τη χώρα με αντιμνημονιακές διακηρύξεις προεκλογικά, όμως αναλαμβάνοντας την εξουσία υλοποίησαν τυφλά τη μνημονιακή πολιτική που υπαγόρευσαν οι δανειστές, χωρίς καμία εξαίρεση. Μήπως ο εκλογικός νόμος ευθύνεται γιαυτό ώστε να επισπεύδεται η αντικατάστασή του;
Όμως ας μην εξιδανικεύουμε την απλή αναλογική ή οποιοδήποτε εκλογικό σύστημα διότι η σκοπιμότητά του αναδεικνύεται μέσα από τις συνθήκες στις οποίες καλείται να λειτουργήσει. Στην Ιταλία για παράδειγμα λειτούργησε υπηρετώντας μια και μόνον σκοπιμότητα: Να αποτρέψει την άνοδο του ΚΚΙ στην εξουσία καίτοι ελάμβανε εκλογικά ποσοστά που υπερέβαιναν το 30%. Πού οδήγησε εκεί η απλή αναλογική; Στη δημιουργία πεντακομματικών κυβερνήσεων σε σημείο ώστε να θεωρείται εκ προοιμίου ασφαλής η αναπαραγωγή τους μετά από κάθε εκλογική αναμέτρηση. Αυτό οδήγησε την πολιτική ζωή της γείτονος σε τέλμα αφού αναπαράγονταν τα ίδια κόμματα στην εξουσία και στην αντιπολίτευση. Για να ακολουθήσει η επιχείρηση «Καθαρά χέρια», που παρά τις προθέσεις του επί κεφαλής δικαστή Αντόνιο Ντι Πιέτρο, οδήγησε στις κυβερνήσεις Μπερλουσκόνι, και στην αξιωματική αντιπολίτευση τον Μπέπε Γκρίλο.
Γνωρίζετε ποιες θα ήταν οι διαφορές στην κοινοβουλευτική δύναμη των κομμάτων στο ελληνικό κοινοβούλιο αν οι εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 διεξάγονταν με την απλή αναλογική διατηρώντας το όριο του 3% για την είσοδο ενός κόμματος στη Βουλή; Η συμπαράταξη ΠΑΣΟΚ – ΔΗΜΑΡ θα είχε 20 βουλευτές αντί 17 που έχει σήμερα, το ΚΚΕ 18 αντί 15, το Ποτάμι 13 αντί 11, οι ΑΝΕΛ 12 αντί 10 και η Ένωση Κεντρώων 11 αντί 9. Πρόκειται για μικροδιαφορές. Γιατί τότε προτάσσουν ως αίτημα την απλή αναλογική; Διότι αντίθετα, ο ΣΥΡΙΖΑ θα είχε 114 αντί 145 βουλευτές που έχει σήμερα. Δεδομένου ότι όλα τα μικρά κόμματα (πλην ΚΚΕ) είναι παρελκόμενα των δύο μεγάλων δυνάμεων αφού άλλα αναφέρονται στην κεντροαριστερά και άλλα στην κεντροδεξιά, είναι ολοφάνερο ότι προσδοκούν σε μερίδιο εξουσίας και μόνον σε αυτό. Διότι το ‘έλλειμμα των 31 εδρών του ΣΥΡΙΖΑ θα εκαλούντο να αναπληρώσουν τα μικρά κόμματα. Όμως, ποιες είναι οι προθέσεις του ΣΥΡΙΖΑ; Να μειώσει την κοινοβουλευτική του δύναμη από 145 σε 114 βουλευτές ή να αποτρέψει τη διαφαινόμενη νίκη της ΝΔ ώστε να παραμείνει στο παιχνίδι της εξουσίας συνεργαζόμενος με μικρότερα κόμματα που φλερτάρουν με κυβερνητικές θέσεις; Η ίδια κατάσταση επαναλήφθηκε στις τρεις αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις του Ιουνίου του 1989, του Νοεμβρίου του 1989 και του Απριλίου του 1990, όταν το ΠΑΣΟΚ είχε νομοθετήσει την απλή αναλογική χωρίς μάλιστα το πλαφόν του 3% προκειμένου να αποτρέψει την άνοδο της Ν.Δ. στην εξουσία. Τελικά μόλις στην τρίτη εκλογική αναμέτρηση κατόρθωσε η ΝΔ με ποσοστό 47% να εκλέξει 150 βουλευτές και με την προσθήκη του κ. Θ. Κατσίκη που αποσκίρτησε από τη ΔΗ.ΑΝΑ. να σχηματίσει κυβέρνηση.
Όμως, γιατί δεν αντιδρούν οι βουλευτές στην απαξίωση του νομοθετικού τους ρόλου και αποδέχονται να νομοθετούν με υποβολείς τους πιστωτές; Γιατί δεν ανταποκρίνονται στην εντολή του εκλογικού σώματος και στις δεσμεύσεις απέναντί του; Γιατί θεωρείται «προδοσία» να αντιδράσει ένας βουλευτής στη μνημονιακή συμμόρφωση του κόμματός του και δεν θεωρείται προδοσία να αναιρέσει τις δεσμεύσεις του απέναντι στο εκλογικό σώμα; Διότι το κοινοβούλιο ΔΕΝ αποτυπώνει, ως όφειλε, την ελληνική κοινωνία. Γιατί; Διότι τα κόμματα καθορίζουν τη λίστα των υποψηφίων βουλευτών ερήμην της κοινωνίας με αποτέλεσμα, όπως έλεγε ο Κορνήλιος Καστοριάδης «το παιχνίδι να είναι στημένο και το ζήτημα να περιορίζεται λίγο ως πολύ, στο να μπορούμε να επιλέξουμε μεταξύ ενός μελαχρινού και ενός ξανθού βουλευτή». Έτσι, οι βουλευτές οφείλουν την έδρα τους στο κόμμα που τους επέλεξε ως υποψηφίους και δευτερευόντως στους πολίτες. Γιαυτό, η κοινωνία δεν εκπροσωπείται ταξικά και αναλογικά στο ελληνικό κοινοβούλιο, γιαυτό δεν μεταφέρονται οι ταξικές συγκρούσεις που αποτελούν προωθητική δύναμη στην κοινωνική εξέλιξη. Η Βουλή ήταν παραδοσιακά μια ομήγυρη δικηγόρων, γιατρών, μηχανικών στους οποίους σήμερα έχουν προστεθεί οι «επώνυμοι»: τηλεαστέρες, δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες. Τι ποσοστό της κοινωνίας εκπροσωπούν αυτές οι ολιγάριθμες κοινωνικές ομάδες; Ένα τοις εκατό, μήπως δύο ή τρία; Πώς εκπροσωπούνται κοινοβουλευτικά οι πολυάριθμες κοινωνικές ομάδες των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, οι αγρότες, οι πολυάριθμοι άνεργοι; Η απλή αναλογική, το μόνο που θα κάνει θα είναι να αναδιανείμει αναλογικότερα τους εκπροσώπους των ίδιων ολιγάριθμων κοινωνικών ομάδων μεταξύ των κομμάτων και τίποτα περισσότερο. Η Βουλή θα συνεχίσει να είναι σε αναντιστοιχία με την κοινωνία, ένα ξένο σώμα. Ένας εκλογικός νόμος, για να μην είναι απλά ένας ακόμη εκλογικός νόμος, θα πρέπει κατ’ αρχήν να καθορίζει τον τρόπο επιλογής των υποψηφίων βουλευτών από την κοινωνία αλλά και τα ποσοστά συμμετοχής των κοινωνικών ομάδων στο κοινοβούλιο, ανάλογα με το ποσοστό κάθε κοινωνικής ομάδας στον πληθυσμό της χώρας. Μετά, και μόνον μετά, θα μπορούσε να τεθεί ως ζήτημα η αναλογικότητα του εκλογικού συστήματος ώστε να αποτυπώνονται στο κοινοβούλιο οι ταξικοί συσχετισμοί.
Μακροδημόπουλος Δημήτρης
