Γιατί η Ευρώπη των μεγάλων μεταναστεύσεων αναιρεί το παρελθόν της; Του Δ.Μακροδημοπουλου

Σε πρόσφατη συνέντευξή του σε αθηναϊκή εφημερίδα ο εκπρόσωπος του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης Τζόελ Μίλμαν μας υπενθύμισε το ιστορικό παρελθόν της Ευρώπης. Είπε, δηλαδή, ότι η μεγαλύτερη πρόκληση σήμερα για την Ευρώπη αφορά την ταυτότητα και εικόνα που έχει μετά πέντε αιώνες στη διάρκεια των οποίων ήταν μια περιοχή από την οποία έφευγαν μετανάστες, και μόλις τα τελευταία περίπου 40 χρόνια είναι που έχουμε την Ευρώπη στο ρόλο μιας περιοχής στην οποία εισρέουν άνθρωποι από άλλες περιοχές του πλανήτη. «Οι Ευρωπαίοι, συνέχισε, ήταν συνηθισμένοι να βλέπουν δικούς τους που ήταν φτωχοί να φεύγουν για να αναζητήσουν ένα καλύτερο μέλλον σε άλλες περιοχές και τώρα καλούνται να κάνουν το αντίστροφο, να υποδεχτούν ανθρώπους και να συμβάλουν στην ευημερία τους». Ο Σέσιλ Ροντς, ένας από τους ισχυρότερους ανθρώπους της αγγλικής χρηματιστικής ολιγαρχίας και αποικιοκράτης, από τον οποίο πήρε το όνομά της η Ροδεσία, σημερινή Ζιμπάμπουε, υποστήριζε πριν 120 χρόνια για την αναγκαιότητα της μετανάστευσης των Ευρωπαίων: «Η αγαπημένη μου ιδέα, έλεγε, είναι η λύση του κοινωνικού προβλήματος: Για να σωθούν τα σαράντα εκατομμύρια κατοίκων του Ηνωμένου Βασιλείου από το φονικό εμφύλιο (ταξικό) πόλεμο, πρέπει να κατακτήσουμε νέα εδάφη, για να εγκαταστήσουμε τον περίσσιο πληθυσμό, για να αποκτήσουμε νέες περιοχές πώλησης των εμπορευμάτων που παράγουν τα εργοστάσια και τα μεταλλεία». Βέβαια πριν τον Σέσιλ Ροντς εκατομμύρια Ευρωπαίοι πλημμύρισαν τις νέες ηπείρους, Αμερική και Αυστραλία, καθώς και τις αποικίες του Τρίτου Κόσμου για την εκμετάλλευση του πλούτου τους. Αν όμως τότε η επίλυση του κοινωνικού προβλήματος των χωρών της Ευρώπης απαιτούσε τη μετανάστευση των Ευρωπαίων, η επίλυση του σημερινού κοινωνικού προβλήματός της απαιτεί την αντίστροφη ροή μεταναστών: Από τις άλλες ηπείρους προς την Ευρώπη.
Ο Τζόελ Μίλμαν, στην ίδια συνέντευξη επισήμανε, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου, ότι: «Χωρίς μετανάστευση το εργατικό δυναμικό της Δυτικής Ευρώπης θα μειωθεί κατά 50 εκατομμύρια μέχρι το 2050, ενώ ακόμη και με το σημερινό επίπεδο εισροών θα υπάρξει μείωση πάνω από 30 εκατομμύρια». Για να προσθέσει πως οι έρευνες δείχνουν ότι στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, οι μετανάστες στηρίζουν στην πορεία το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας, δεν το επιβαρύνουν, καθώς συνεισφέρουν περισσότερα από τις υπηρεσίες που απολαμβάνουν. Μάλιστα προς επιβεβαίωση επικαλέστηκε έρευνα του γερμανικού ιδρύματος Bertelsmann, σύμφωνα με την οποία, το 2012 στη Γερμανία οι μετανάστες συνεισέφεραν κατά μέσο όρο 3300 ευρώ. Πάνω σε αυτό, χαρακτηριστικές είναι οι απόψεις του προέδρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών του Μονάχου Χανς Βέρνερ Ζιν: «Η γενιά των σημερινών 50άρηδων σε 15 χρόνια θα ζητάει αξιοπρεπή σύνταξη από τα παιδιά που δεν έκανε.. Χρειαζόμαστε λοιπόν επειγόντως μετανάστευση». Μάλιστα ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Γερμανικών Βιομηχανιών Ούλριχ Γκρίλο πριν ένα χρόνο είχε δηλώσει με αφορμή το αντιπροσφυγικό κίνημα Pegida: «Είμαστε εδώ και χρόνια χώρα μετανάστευσης και πρέπει να παραμείνουμε. Εξ αιτίας της δημογραφικής εξέλιξης, με τη μετανάστευση διασφαλίζουμε την ανάπτυξη και την ευημερία».
Η αλήθεια είναι ότι οι Ευρωπαίοι μετανάστες που είχαν αποικίσει τις νέες ηπείρους, αν και προέρχονταν από τις φτωχότερες τάξεις ή αποτελούσαν μέλη θρησκευτικών αιρέσεων (Ουγενότοι, Πουριτανοί, Βαπτιστές, κ.α.) που εκτοπίστηκαν, κατόρθωσαν να αναπτύξουν πολιτικά και οικονομικά τα κράτη που προέκυψαν (ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία, Ν. Ζηλανδία) με ρυθμούς πολύ ταχύτερους έναντι των ευρωπαϊκών κρατών, παρόλο που ξεκίνησαν την οικοδόμησή τους από μηδενική βάση. Για παράδειγμα το 1618 παραχωρήθηκε σε κάθε άποικο της Βιρτζίνια έκταση γης ενώ την επόμενη χρονιά καθιερώθηκε ο θεσμός της Γενικής Συνέλευσης που επέτρεπε σε κάθε ενήλικο άντρα να εκφράζει την άποψή του για τους νόμους και τους θεσμούς της αποικίας. Γιατί συνέβη αυτό; Διότι οι κοινωνίες που ανέπτυξαν οι Ευρωπαίοι άποικοι απελευθερώθηκαν από τα δεσμά της φεουδαρχίας που δυνάστευε την Ευρώπη και κρατούσε τους Ευρωπαίους εγκλωβισμένους στις δομές της, στα φέουδα, στις κομητείες στα ολιγαρχικά καθεστώτα, με προδιαγεγραμμένη κοινωνική ιεραρχία χωρίς ανατροπές, τροχοπεδώντας την εξέλιξη της ηπείρου. Γιατί λοιπόν σήμερα δεν μπορεί να συμβεί το ίδιο με τους πρόσφυγες, ιδιαίτερα από την Εγγύς Ανατολή που διαθέτουν υψηλό πολιτισμικό επίπεδο, οι οποίοι ερχόμενοι στην Ευρώπη, στις σύγχρονες δημοκρατίες της, θα απεγκλωβιστούν από την καταπίεση των ολιγαρχικών καθεστώτων μέσα στα οποία διαμορφώθηκαν αλλά και από τη θρησκευτική ομαδοποίηση σε σουνίτες, σιίτες, αλουίτες, που καθόριζε μάλιστα τη ζωή τους ανάλογα με τον θρησκευτικό χαρακτήρα κάθε κράτους; Αν, ως αντίλογο, αντιπαραθέσετε τα πολυπληθή «γκέτο» μεταναστών και προσφύγων που υπάρχουν σε όλες τις ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις με την ολοφάνερη υποβάθμισή τους, την αυξημένη εγκληματικότητα, το χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης, τότε από τον Μαρξ μέχρι τον Χάρβεϊ, όλοι οι διανοητές θα σας απαντούσαν ότι η απαράδεκτη εικόνα των «γκέτο» αποτελεί χαρακτηριστικό στοιχείο του καπιταλισμού, να αξιοποιεί, δηλαδή, όλες τις κοινωνικές ιδιαιτερότητες, όπως χρώμα, φύλο, φυλή, θρησκεία, χάριν της αναπαραγωγής του κεφαλαίου. Ούτως ώστε να υπάρχει πάντα στο περιθώριο μία εφεδρική πολυπληθής κοινωνική ομάδα, ως φθηνή εργασία ή ως αντίπαλο δέος των εργαζομένων που θα ψαλιδίζει τις οικονομικές αξιώσεις τους ή ως απόθεμα εργασίας για πιθανή επέκταση του κεφαλαίου με τη μορφή νέων επενδύσεων. Το δίλημμα μεταξύ μιας πολυπολιτισμικής ή μιας ανοιχτής κοινωνίας είναι πλασματικό για μια κοινωνία με ανοιχτούς πολιτικούς και οικονομικούς θεσμούς, διότι το δημιουργεί η πολιτική των κυβερνήσεων χάριν της αναπαραγωγής του κεφαλαίου με το μέγιστο δυνατό κέρδος.
Μακροδημόπουλος Δημήτρης