Για τη χωροθέτηση του ΚΤΕΛ

  1. Οι προτάσεις

Ποιά είναι η πλέον ενδεδειγμένη θέση του ΚΤΕΛ στην περίπτωση που θα μεταφερθεί από το κέντρο της Αλεξανδρούπολης; Η απάντηση δεν είναι προφανής; Είναι η θέση που εξυπηρετεί καλύτερα τους δημότες της πόλης και ιδιαίτερα τους επισκέπτες της και τους διερχόμενους οι οποίοι θα πρέπει να αλλάξουν μέσον μεταφοράς. Είναι η λογική που διέπει τη χωροθέτηση του ΚΤΕΛ και όλων των μέσων μεταφοράς σε ολόκληρη την Ευρώπη αλλά αμφισβητείται στην πόλη μας. Είναι η λογική που θέλει όλα τα μέσα μεταφοράς στον ίδιο χώρο ώστε να είναι ευχερής και άμεση η μετεπιβίβαση από το ένα μέσο στο άλλο. Είναι η άποψη που διατύπωσαν οι μελετητές της Β1 φάσης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου  για τη χωροθέτηση του ΚΤΕΛ. Προτείνουν ως ιδανικότερη θέση το χώρο των αποθηκών του ΟΣΕ στο λιμάνι, στο Ο.Τ. 298Α, διότι θεωρούν ότι η θέση αυτή είναι καταλληλότερη από άποψη λειτουργική (συνδυασμένων μεταφορών), κυκλοφοριακή (προσβάσεων / επιπτώσεων) και χρήσεων γης (γειτνίαση με κέντρο πόλης / συμβατότητες) (Γνώμη 22/6/2022). Η θέση αυτή συγκεντρώνει όλα τα μέσα μεταφοράς: Λεωφορείο, τρένο, πλοίο, αστικό ΚΤΕΛ, και στο προσεχές μέλλον θα υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης στο αεροδρόμιο σιδηροδρομικά με αφετηρία τον επιβατικό σταθμό της πόλης, μάλιστα η κατασκευή της έχει ήδη ενταχθεί στους σχεδιασμούς της διοίκησης του ΟΣΕ. Επί πλέον η οδική σύνδεση της Εγνατίας με το λιμάνι μέσω της ανατολικής περιφερειακής οδού της πόλης θα παρέχει τη δυνατότητα στα λεωφορεία του ΚΤΕΛ να μην εμπλέκονται καθόλου στην κυκλοφορία της πόλης.

Τις ίδιες ακριβώς δυνατότητες με τη θέση του ΚΤΕΛ στο Ο.Τ. 298Α, παρέχει και η χωροθέτηση του στον Γαλλικό Σταθμό. Μάλιστα θα διευκολύνει τους κατοίκους της πόλης διότι θα τους προσφέρει τη δυνατότητα δύο επιβατικών σταθμών του ΟΣΕ, ενός στη θέση του σημερινού επιβατικού σταθμού στο κέντρο της πόλης και ενός δεύτερου στον Γαλλικό Σταθμό, γεγονός που θα διευκολύνει την πρόσβαση των κατοίκων στο τρένο ανάλογα με την περιοχή της κατοικίας τους. Η πρόσβαση στο λιμάνι θα εξασφαλίζεται μέσω του αστικού ΚΤΕΛ η αφετηρία του οποίου είναι απέναντι από τον Γαλλικό σταθμό. Θα πρέπει να θυμίσουμε ότι η διοίκηση του ΚΤΕΛ είχε επιλέξει τη θέση αυτή για την μεταφορά του αγοράζοντας το 2001 από ιδιώτη έκταση 4.100 τ.μ. επί της Λεωφόρου Δημοκρατίας στη θέση του Γαλλικού Σταθμού, όμως τμήμα της έκτασης ρυμοτομήθηκε με την διαπλάτυνση της Λεωφόρου Δημοκρατίας. Η διοίκηση του ΚΤΕΛ απευθύνθηκε στον ΟΣΕ ζητώντας να αγοράσει έκταση 2,5 στρεμμάτων για να μπορέσει μετά τη ρυμοτόμηση να στεγάσει τις δραστηριότητές του. Η αγοραπωλησία δεν πραγματοποιήθηκε τελικά πιθανότατα διότι η εκτίμηση του ορκωτού εκτιμητή για την αξία του οικοπέδου θεωρήθηκε υψηλή από το ΚΤΕΛ. Όμως τον Οκτώβρη του 2015 υπογράφηκε σύμβαση ανάμεσα στο ΚΤΕΛ και τη ΓΑΙΑΟΣΕ. Με τη σύμβαση η ΓΑΙΑΟΣΕ προχώρησε στην παραχώρηση για 30 χρόνια προς το ΚΤΕΛ, έκτασης επτά στρεμμάτων και ενός λιθόκτιστου κτιρίου (του “πέτρινου”) στον Γαλλικό σταθμό στην οποία θα προστεθεί και η  ιδιόκτητη έκταση του ΚΤΕΛ που απέμεινε μετά τη διαπλάτυνση της Λεωφόρου Δημοκρατίας. Σήμερα η διοίκηση του ΚΤΕΛ, όπως διαβάζουμε στον τοπικό Τύπο, είκοσι και πλέον χρόνια μετά την αγορά της έκτασης από τον ιδιώτη για τη μετεγκατάστασή του στην ανατολική είσοδο της πόλης, αλλάζει γνώμη και προτείνει  να μεταφερθεί δυτικά της πόλης, μία πρόταση η οποία προφανώς δεν εξυπηρετεί τους επιβάτες. Εξ άλλου απορρίφθηκε με το υπ. αριθμ. 106/2014 πρακτικό επεξεργασίας του ΣτΕ κατά την έγκριση της Πολεοδομικής Μελέτης Καλλιθέας- Ν. Χιλής, για τον προφανή λόγο ότι το δίκτυο μεταφορών (τρένα, λιμάνι, αεροδρόμιο) βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα της πόλης (Γνώμη 27/6/2022).

  1. Ο Γαλλικός Σταθμός

Με εντυπωσίασε το γεγονός ότι το ενδεχόμενο μεταφοράς του ΚΤΕΛ στον Γαλλικό Σταθμό απορρίπτεται με την επίκληση του αιτήματος των Φίλων του Γαλλικού Σταθμού. Το ενδιαφέρον των Φίλων είναι αυτονόητο για το ιστορικό Κτίριο Επιβατών του Γαλλικού Σταθμού και εύλογα αποτελεί ενδιαφέρον όλων των κατοίκων της πόλης διότι ιστορικά είναι ένα από τα εμβληματικότερα κτίρια της πόλης. Το κτίριο αυτό θα συντηρηθεί, έστω και την ύστατη στιγμή, διότι ο ΟΣΕ δεν έχει άλλη επιλογή, εκεί είναι συγκεντρωμένες οι λειτουργίες του σταθμού. Και το λιθόκτιστο κτίριο (“πέτρινο”) που παραχωρήθηκε με τη σύμβαση στο ΚΤΕΛ πιθανότατα θα χρειαστεί για να μεταστεγαστούν εκεί οι λειτουργίες του Κτιρίου Επιβατών όσο θα συντηρείται. Τα υπόλοιπα κτίρια; Τα υπόλοιπα κτίρια μαζί με το “πέτρινο”, όπως συνέβαινε σε όλους τους σιδηροδρομικούς σταθμούς της χώρας, διετίθεντο κυρίως για τη στέγαση των οικογενειών των στελεχών του σιδηροδρόμου (σταθμάρχη, κλειδούχου, εργοδηγού, αρχιεργάτη, μηχανοστασιάρχη, κ.α.) ώστε στην περίπτωση εκτάκτου συμβάντος εκτός του ωραρίου εργασίας ή στη διάρκεια των αργιών (εκτροχίαση, κακές καιρικές συνθήκες, παρατήρηση αμαξοστοιχίας, κ.α.) να είναι άμεση η προσέλευσή τους, Ας μη ξεχνάμε ότι παλαιότερα οι εργαζόμενοι δεν διέθεταν ΙΧ αυτοκίνητα και η ειδοποίησή τους ήταν δυσχερής ώστε να διασφαλίζεται η άμεση προσέλευση του προσωπικού σε ένα έκτατο συμβάν, τα οποία ήσαν συνήθη, καθημερινά θάλεγα, (ιδιαίτερα οι παρατηρήσεις αμαξοστοιχιών)  και έπρεπε να αντιμετωπίζονται άμεσα ώστε να διέλθει με ασφάλεια η επόμενη αμαξοστοιχία. Σήμερα, επειδή εξέλιπαν αυτές οι αδυναμίες και η άμεση προσέλευση του προσωπικού σε μία έκτακτη περίπτωση μπορεί να είναι άμεση, τα κτίρια παραμένουν άδεια και υφίστανται τη φθορά του χρόνου αλλά και λεηλασιών.

Στον Γαλλικό Σταθμό, μετά από ενέργειες των Φίλων του Γαλλικού Σταθμού, που απέβλεπαν να χαρακτηριστεί το σύνολο του Γαλλικού Σταθμού ως “ιστορικός τόπος”, η Πολιτεία αντ’ αυτού χαρακτήρισε τα επτά κτίρια που περιλαμβάνονται στον χώρο αυτό, ως μνημεία, δηλαδή διατηρητέα και έχουν διασωθεί. Τί σημαίνει “ιστορικός τόπος”, αίτημα στο οποίο επιμένουν οι Φίλοι του σταθμού; Σημαίνει ότι «το συγκρότημα του Γαλλικού Σταθμού, με τα επτά κτίσματα και το πλέγμα των γραμμών, από μόνο του έχει και ένα περίγραμμα. Δεν είναι μεμονωμένα κτίσματα που χωρίζονται από γη ανάμεσά τους. Το σύνολο έχει ένα συγκεκριμένο περίγραμμα το οποίο δεν είναι εύκολο να προσεγγιστεί από χρήσεις αλλότριες ή ξένες προς στον ιστορικό του χαρακτήρα». Για να γίνει σαφές, το “περίγραμμα” του “ιστορικού τόπου” δεν εσωκλείει μόνον τα κτίρια που ήδη έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα, αλλά εγκλωβίζει και τις σιδηροδρομικές γραμμές, την υφισταμένη συνδεσμολογία τους και επομένως αποκλείει τη δυνατότητα να αναπτυχθούν εντός του χώρου του σταθμού δραστηριότητες αυτονόητες για ένα μεταφορικό μέσον που θα προκύψουν από τις ανάγκες της λειτουργίας του και  θα απαιτήσουν την τροποποίησή τους ή οτιδήποτε άλλο κριθεί αναγκαίο, π.χ. για τη δυνατότητα φορτοεκφορτώσεων και όχι μόνον. Διότι, το περίγραμμα ενός “ιστορικού τόπου” θεωρείται απαραβίαστο. Με άλλα λόγια στην περίπτωση που χαρακτηριστεί ο Γαλλικός Σταθμός ως “ιστορικός τόπος” όχι μόνον δεν θα είναι εύκολο να προσεγγιστεί από χρήσεις αλλότριες ή ξένες προς στον ιστορικό του χαρακτήρα αλλά και το “περίγραμμά του” θα είναι απαραβίαστο. Όμως, ένας εμπορικός σιδηροδρομικός σταθμός μπορεί να είναι απομονωμένος από συναφείς δραστηριότητες μεταφορών όπως π.χ. είναι τα λεωφορεία, το ΚΤΕΛ; Πέραν της αυτονόητης συνάφειας του τρένου με το λεωφορείο αλλά και με άλλα μέσα, ο Γαλλικός Σταθμός με το λιμάνι αποτελούν μια λειτουργική ενότητα και δεν μπορούν να διαχωριστούν οι λειτουργίες τους στα πλαίσια του διαμετακομιστικού εμπορίου. Αν το περίγραμμά του Γαλλικού Σταθμού ως “ιστορικού τόπου” είναι απαραβίαστο, πώς θα μπορέσει ο σταθμός να ανταποκριθεί στις συνεχώς εξελισσόμενες ανάγκες του λιμένα, στις ανάγκες του διαμετακομιστικού εμπορίου που αναμένουμε να εκτοξευθούν; Διότι σταθμός, λιμάνι, λεωφορείο, φορτηγό, μηχανήματα φορτοεκφορτώσεων, αποτελούν λειτουργικά ένα αδιάσπαστο όλον. Όμως, ακόμη και αν δεν μεταφερθεί το ΚΤΕΛ στον Γαλλικό Σταθμό, οι εξελισσόμενες ανάγκες του λιμένα, στα πλαίσια του διαμετακομιστικού εμπορίου θα είναι επιτακτικές. Δηλαδή, ο χαρακτηρισμός του Γαλλικού Σταθμού ως ιστορικού τόπου δεν συνδέεται μόνον με τη μεταφορά του ΚΤΕΛ εκεί. Ο χαρακτηρισμός του Γαλλικού Σταθμού ως “ιστορικού τόπου” θα είχε νόημα μόνον αν δημιουργείτο ένας άλλος εμπορικός σταθμός (σταθμός διαλογής) σε άλλη θέση, κάτι αδύνατο διότι η θέση του λιμένα καθορίζει και τη θέση του σταθμού διαλογής, δηλαδή τον χώρο των εμπορευματικών του δραστηριοτήτων. Σέβομαι τις ευαισθησίες και τις προσπάθειες των Φίλων του Γαλλικού Σταθμού, προσπάθειες ήδη  με απτά αποτελέσματα, όπως η διάσωση των επτά κτιρίων του Σταθμού, και η πόλη θα πρέπει να επαίρεται για την ύπαρξη μιας τόσο πολυπληθούς και δυναμικής ομάδας Φίλων, που  θα διασφαλίσει όχι μόνον τύποις τη διάσωση των επτά κτιρίων αλλά και την αναπαλαίωση και την αναστήλωσή τους όπου χρειαστεί. Όμως, ο  Γαλλικός σταθμός δεν μπορεί να μεταβληθεί λειτουργικά σε “μουσείο”. Διότι περί αυτού πρόκειται τελικά.

Βέβαια, σε όλα αυτά – αφού τα επτά κτίρια του Γαλλικού χαρακτηρίστηκαν ως διατηρητέα και έχουν ήδη διασωθεί- υπάρχει μια ακραία αντίφαση: Η ιστορία της πόλης δεν καταγράφεται μόνον σε εμβληματικά κτίρια επιλεκτικά. Η ιστορία της πόλης καταγράφεται και στην αρχιτεκτονική των ιδιωτικών κτιρίων, οικιών, επαγγελματικών στεγών, κλπ, του αστικού ιστού της πόλης, δηλαδή των επιδράσεων που δέχθηκε από τον συρμό της κάθε εποχής, από τους ντόπιους, τους ανταλλάξιμους, τους πρόσφυγες, την αστυφιλία  Κατά τον οικοδομικό οργασμό παλαιότερα αλλά κυρίως της πρόσφατης δεκαετίας (1999 – 2009), μόλις χθες δηλαδή, κατεδαφίστηκε πλειάδα εμβληματικών κτιρίων της πόλης με στοιχεία παρελθόντων χρόνων που η παρουσία τους αποτύπωνε τις πολιτισμικές επιδράσεις που δέχθηκε η Αλεξανδρούπολη, χωρίς να υπάρξουν καθόλου αντιδράσεις ενώ στην κυριολεξία σαρώθηκε το παρελθόν της πόλης, άλλαξε αισθητικά εντελώς η εικόνα του κέντρου της.  Γιαυτό την εμμονή να χαρακτηριστεί ο Γαλλικός Σταθμός ως ιστορικός τόπος  τη θεωρώ  ως  πλεονασμό που δεν μπορεί να καθορίζει τις επιλογές της πόλης.  Αντίθετα, ως δημότης θα περίμενα να υπάρχουν εντονότατες αντιδράσεις που μία πόλη, η πόλη μας, που δημιουργήθηκε από τον σιδηρόδρομο, με ένα λιμάνι με τεράστια αξία μετά το 1989 με τη διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας, ως λιμάνι διαμετακομιστικού εμπορίου, στερείται παντελώς θάλεγα σιδηροδρόμου. Ενώ η έγνοιά μας θα έπρεπε να είναι πώς ο εμπορικός σταθμός της πόλης, ο Γαλλικός Σταθμός, θα ανταποκριθεί λειτουργικά στην ανάπτυξή του λιμένα φοβάμαι μήπως οι λειτουργίες του μελλοντικά θα εγκλωβιστούν στα όρια ενός ιστορικού τόπου.

  1. Συμπέρασμ

Εν κατακλείδι ως δημότης θεωρώ ότι η λύση που προτείνει η μελέτη της Β1 φάσης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου  για τη χωροθέτηση του ΚΤΕΛ στο χώρο των αποθηκών του ΟΣΕ στο λιμάνι, στο Ο.Τ. 298Α είναι η βέλτιστη και εξ ίσου πρόσφορη είναι η θέση στον Γαλλικό σταθμό.

 

 

Προηγούμενο άρθροΒεβιασμένη επιλογή διεξαγωγής πρόωρων εθνικών εκλογών θα είναι εις βάρος των εθνικών μας θεμάτων (γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κ. Κούσαντας)
Επόμενο άρθροΣα να μην υπάρχει κορονοϊός… Εθελοντική καραντίνα για τους ασυμπτωματικούς ή με ήπια συμπτώματα τουρίστες – Θα ταξιδεύουν θετικοί… με μια μάσκα