Συντριπτική υπεροχή του «ΟΧΙ» στο δημοψήφισμαγια την πρόταση των δανειστών της 25ης Ιουνίου. Το «ΟΧΙ» συγκεντρώνει 61,3% των ψήφων, έναντι 38,7% του «ΝΑΙ». Τα άκυρα/λευκά είναι 5,79%, ενώ η συμμετοχή φτάνει στο 62,46%.
Σαν σήμερα, δύο χρόνια πριν (5 Ιουλίου 2015), ο ελληνικός λαός κλήθηκε να τοποθετηθεί επί της διαπραγμάτευσης με δημοψήφισμα και υπό τη δαμόκλειο σπάθη του Grexit. Αν και οι Έλληνες είπαν ένα ηχηρό «ΟΧΙ» μέσω της κάλπης, τελικά η κυβέρνηση του Τσίπρα, αντικαθιστώντας τον… Γιάνη Βαρουφάκη με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο έφερε -μετά από λίγο καιρό- στην Βουλή ακόμη ένα… μνημόνιο, το οποίο ψηφίσθηκε με ευρύτατη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, την παραμονή του δεκαπενταύγουστου, μετά από μία ολονύκτια συνεδρίαση της Βουλής, με την Ζωή Κωνσταντοπούλου να κάνει το παν, ώστε να καθυστερήσει τις διαδικασίες. Τριανταέξι ημέρες μετά, στις εκλογές του Σεπτεμβρίου, το εκλογικό σώμα επικύρωνε τις επιλογές Τσίπρα, εκλέγοντας εκ νέου τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, πρωθυπουργό.
Όλα ξεκίνησαν τις πρώτες ώρες του Σαββάτου 27 Ιουνίου 2015, όταν ο πρωθυπουργός μετά από σχεδόν έξι μήνες διαπραγματεύσεων, αποφάσισε και ανακοίνωσε τη διενέργεια δημοψηφίσματος για τις 5 Ιουλίου, μετά την αποτυχία των διαπραγματεύσεων με τους «θεσμούς» (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο). Το εκλογικό σώμα κλήθηκε να απαντήσει αν εγκρίνει ή απορρίπτει την πρόταση των δανειστών της 25ης Ιουνίου 2015, η οποία προκάλεσε και την αποχώρηση της κυβέρνησης από τις διαπραγματεύσεις. H πρόταση του υπουργικού συμβουλίου έγινε αποδεκτή από τη Βουλή στις 28 Ιουνίου, με ψήφους 178 (ΣΥΡΙΖΑ, Ανεξάρτητοι Έλληνες, Χρυσή Αυγή) έναντι 120 (Νέα Δημοκρατία, ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι, ΚΚΕ). Δύο βουλευτές απείχαν από την ψηφοφορία.
Το κείμενο που αναγραφόταν επί του ψηφοδελτίου ήταν το ακόλουθο: «Πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας, το οποίο κατέθεσαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο Eurogroup της 25.06.2015 και αποτελείται από δύο μέρη, τα οποία συγκροτούν την ενιαία πρότασή τους; Το πρώτο έγγραφο τιτλοφορείται «Reforms for the completion of the Current Programm and Beyond» («Μεταρρυθμίσεις για την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος και πέραν αυτού») και το δεύτερο «Preliminary Debt sustainability analysis» («Προκαταρκτική ανάλυση βιωσιμότητας χρέους»). Όσοι από τους πολίτες της χώρας απορρίπτουν την πρόταση των τριών θεσμών ψηφίζουν: ΔΕΝ ΕΓΚΡΙΝΕΤΑΙ/ΟΧΙ. Όσοι από τους πολίτες της χώρας συμφωνούν με την πρόταση των τριών θεσμών ψηφίζουν: ΕΓΚΡΙΝΕΤΑΙ/ΝΑΙ».
Υπέρ του «ΟΧΙ» τάχθηκαν ο ΣΥΡΙΖΑ, οι ΑΝΕΛ και η Χρυσή Αυγή, ενώ υπέρ του «ΝΑΙ» η Νέα Δημοκρατία, το Ποτάμι και το ΠΑΣΟΚ. ΤΟ ΚΚΕ προέτρεψε τους ψηφοφόρους να ρίξουν άκυρο. Σύμφωνα με τα κόμματα του «ΝΑΙ», η έννοια του ερωτήματος στο δημοψήφισμα ήταν «ναι» ή «όχι» στην Ευρώπη και το Ευρώ. Από την αντίπερα όχθη, η διενέργεια του δημοψηφίσματος και η επιλογή του «ΟΧΙ» των δύο κυβερνητικών κομμάτων, δεν ενείχε το στοιχείο της ρήξης με την Ευρωζώνη, αλλά θα χρησίμευε ως ένα διαπραγματευτικό όπλο της ελληνικής πλευράς στην επανέναρξη των συνομιλιών.
Οι έλληνες πολίτες οδηγήθηκαν στις κάλπες την Κυριακή 5 Ιουλίου, με κλειστές τις τράπεζες και πλαφόν αναλήψεων (τα γνωστα capital controls) έως 60 ευρώ ημερησίως, καθώς μετά την προκήρυξη του δημοψηφίσματος το Eurogroup αποφάσισε να μην παρατείνει το πρόγραμμα στήριξης της Ελλάδας, που έληγε στις 30 Ιουνίου, με αποτέλεσμα η κυβέρνηση να οδηγηθεί στην επιβολή τραπεζικής αργίας με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου. Η κυβέρνηση αναδείχθηκε η μεγάλη νικήτρια του δημοψηφίσματος, καθώς το «ΟΧΙ» επικράτησε συντριπτικά με το 61,31% των ψήφων, έναντι 38,69% που έλαβε το «ΝΑΙ».
Στο νέο διάγγελμα του ο πρωθυπουργός παρουσιάστηκε ενωτικός και τόνισε ότι το δημοψήφισμα “δεν έχει νικητές και ηττημένους” και ότι “η εθνική ενότητα πρέπει να διαφυλαχθεί ως κόρη οφθαλμού“. Τόνισε για ακόμη μια φορά ότι “το “ΟΧΙ” δεν είναι εντολή ρήξης με την Ευρώπη, αλλά εντολή ενίσχυσης της διαπραγματευτικής δύναμης της Ελλάδας για την επίτευξη βιώσιμης συμφωνίας“. Επίσης, ζήτησε την άμεση σύγκληση του συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών υπό την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ώστε να τους ενημερώσει για τις επερχόμενες πρωτοβουλίες της κυβέρνησης και εκείνοι να διατυπώσουν τις δικές τους προτάσεις.
Μετά τη νίκη του “ΟΧΙ” παραιτήθηκε ο Αντώνης Σαμαράς, παραδίδοντας την προεδρία της ΝΔ στον Βαγγέλη Μεϊμαράκη ως μεταβατικό πρόεδρο.
Στις 10 Ιουλίου η Βουλή εξουσιοδότησε τον πρωθυπουργό και τον νέο υπουργό οικονομικών να διαπραγματευθούν τους τελικούς όρους της συμφωνίας με τους ομολόγους τους, ενώ ακολούθησε η πολύωρη συνεδρίαση του Eurogroup στις 12 Ιουλίου για να προετοιμαστεί το έδαφος για την τελική μαραθώνια Σύνοδο Κορυφής, η οποία κατέληξε στο νέο πρόγραμμα στήριξης της ελληνικής οικονομίας, στις 13 Ιουλίου.
Στις 20 Αυγούστου 2015, ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε με διάγγελμά την πρόθεση παραίτησης αυτού και της κυβέρνησής του, η οποία έγινε δεκτή από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Στις 21 Αυγούστου 2015, 25 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ανεξαρτητοποιήθηκαν και σχημάτισαν το αντιμνημονιακό κόμμα Λαϊκή Ενότητα.
Μετά την παραίτηση της κυβέρνησης και σύμφωνα με το Σύνταγμα δόθηκαν διερευνητικές εντολές για το σχηματισμό της κυβέρνησης, ενώ εφόσον δεν κατέληξαν, σχηματίστηκε η υπηρεσιακή κυβέρνηση της Βασιλικής Θάνου, ώστε να προετοιμαστεί το έδαφος για τις ελληνικές βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου. Μετά τον Σεπτέμβριο του 2015, ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθε ξανά στην εξουσία, αλλά ήταν ένα διαφορετικό κόμμα. Το “σκίσιμο” του μνημονίου, έγινε διαχείριση του με… κοινωνικό πρόσημο.
Δημοψήφισμα 2015: Οταν η Ελλάδα χωρίστηκε στα δύο
Μετά από σύσκεψη του υπουργικού συμβουλίου στο Μέγαρο Μαξίμου, ο Αλέξης Τσίπρας ανακοινώνει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, καθώς η επίτευξη συμφωνίας με τους εταίρους είχε λάβει χαρακτηριστικά τελεσιγράφου, δεδομένης και της εκπνοής του τρέχοντος προγράμματος.
Παρά τις προειδοποιήσεις εκ μέρους των συνομιλητών του και τις παρασκηνιακές κινήσεις για την εξεύρεση λύσης, ο Πρωθυπουργός παίζει το χαρτί του δημοψηφίσματος, με επίδικο αντικείμενο το είδος των οικονομικών μέτρων τα οποία έπρεπε να πάρει η Ελλάδα για την ολοκλήρωση του προηγούμενου προγράμματος οικονομικής διάσωσης αλλά, τελικά, και ένα ακόμη – το τρίτο κατά σειρά – πακέτο διάσωσης.
Το περιθώριο για να ψηφίσουν οι Ελληνες πολίτες είναι μόλις μία εβδομάδα.
Το ερώτημα που τίθεται είναι μακροσκελές και αφορά στο αν θα πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας των τριών θεσμών, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (Ε.Κ.Τ.) και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (Δ.Ν.Τ.) η οποία προτάθηκε στο Eurogroup της 25ης Ιουνίου 2015.
Το κείμενο του δημοψηφίσματος αναλυτικά:
«Πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας, το οποίο κατέθεσαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο Eurogroup της 25.06.2015 και αποτελείται από δύο μέρη, τα οποία συγκροτούν την ενιαία πρότασή τους;
Το πρώτο έγγραφο τιτλοφορείται «Reforms for the completion of the Current Program and Beyond» («Μεταρρυθμίσεις για την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος και πέραν αυτού») και το δεύτερο «Preliminary Debt sustainability analysis» («Προκαταρκτική ανάλυση βιωσιμότητας χρέους»). Όσοι από τους πολίτες της χώρας απορρίπτουν την πρόταση των τριών θεσμών ψηφίζουν: ΔΕΝ ΕΓΚΡΙΝΕΤΑΙ/ΟΧΙ. Όσοι από τους πολίτες της χώρας συμφωνούν με την πρόταση των τριών θεσμών ψηφίζουν: ΕΓΚΡΙΝΕΤΑΙ/ΝΑΙ.»
Η Ελλάδα «στα δύο»
Έστω και εάν είναι βέβαιο ότι πολύ μικρό ποσοστό των πολιτών κατάλαβε το ερώτημα της κυβέρνησης, καθώς στο μεσοδιάστημα η πρόταση των Ευρωπαίων είχε αποσυρθεί από το τραπέζι, τα δύο στρατόπεδα, που ήδη έχουν διαμορφωθεί εδώ και μήνες, δεν αργούν να περιχαρακωθούν. Και η Ελλάδα, μετά την απόφαση του Αλέξη Τσίπρα να μετακυλήσει το βάρος της απόφασης στους Ελληνες πολίτες, θα βιώσει μία πρωτοφανή πόλωση και θα χωριστεί κυριολεκτικά στα δύο.
Τα πολιτικά κόμματα, ανεξαιρέτως, παίρνουν θέση μάχης.
Από τη μία το «όχι», με επικεφαλής τον ΣΥΡΙΖΑ και προσωπικά τον πρωθυπουργό. Συνοδοιπόροι, οι συγκυβερνήτες ΑΝΕΛ και η Χρυσή Αυγή.
Το ΚΚΕ παίρνει αποστάσεις και δηλώνει πως θα επιδίωκε την διεξαγωγή δημοψηφίσματος με επιλογή και την έξοδο της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Από τη άλλη σχηματίζεται το λεγόμενο «ευρωπαϊκό τόξο». Με επικεφαλής τη Νέα Δημοκρατία, που προκρίνει πως το δίλημμα είναι ουσιαστικά το «Ναι» ή «Όχι» στη ζώνη του Ευρώ και την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας. Ιδια στάση τηρεί το Ποτάμι. Το ΠΑΣΟΚ συμφωνεί πως το πραγματικά δίλημμα είναι «ναι ή όχι στο ευρώ, ναι ή όχι στην Ευρώπη», αλλά θέτει και ζήτημα αντισυνταγματικότητας της πρότασης, καθώς «δεν υπάρχει κείμενο συμφωνίας στα χέρια των κομμάτων και εκτιμάται πως δεν είναι επαρκής ο χρόνος για να ενημερωθούν οι πολίτες για το ζήτημα», ζητώντας παράλληλα και την παραίτηση του κ. Τσίπρα και τη διεξαγωγή εκλογών.
Υπέρ του «ναι» τάχθηκαν με δηλώσεις τους όλοι οι πρώην πρωθυπουργοί Κώστας Καραμανλής, Κώστας Σημίτης, Γιώργος Παπανδρέου, ενώ και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, παρά τα 97 του τότε χρόνια, έδωσε το παρών σε εκδήλωση υπέρ του «Ναι».
Το θέμα στη Βουλή
Την ίδια ημέρα της ανακοίνωσης του δημοψηφίσματος, διεξήχθη στη Βουλή ονομαστική ψηφοφορία με σκοπό την επικύρωση της απόφασης.
Εν μέσω σφοδρής σύγκρουσης η Βουλή επικυρώνει την διεξαγωγή, καθώς υπέρ ψήφισαν 178 βουλευτές και 120 κατά, σε σύνολο 298 βουλευτών.
Υπέρ όπως είχε διαφανεί ψήφισαν βουλευτές από την συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και βουλευτές της Χρυσής Αυγής. Η Νέα Δημοκρατία μαζί με το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι ψήφισαν κατά, ενώ το ΚΚΕ τάχθηκε συνολικά κατά.
Ανασφάλεια, ουρές και capital control
Πριν τη Βουλή, είχε έρθει ο πανικός. Με το μέλλον της χώρας εν αμφιβόλω και χωρίς κανείς να γνωρίζει τι ακριβώς ξημερώνει, τα ΑΤΜ δεν άργησαν να γεμίσουν με ουρές.
Λίγες ώρες αργότερα, βράδυ Κυριακής, εισέχονται στη ζωή μας τα capital controls, τα οποία θα επηρεάσουν για μία μακρά περίοδο την ελληνική οικονομία και κυρίως την μεσαία επιχειρηματικότητα. Δύο χρόνια μετά, η άρση των capital controls εξακολουθεί να αποτελεί ζητούμενο για την ελληνική οικονομία.
Tο Συμβούλιο Συστημικής Ευστάθειας παίρνει την απόφαση να παραμείνουν κλειστές οι ελληνικές τράπεζες όλη την εβδομάδα προκειμένου να επιτευχθεί η οργανωμένη διαχείριση της κρίσης. Το Χρηματιστήριο κλείνει και το όριο ανάληψης είναι στα 60 ευρώ ημερησίως. Ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Βαρουφάκης διαβεβαιώνει πως θα γίνουν όλα όσα πρέπει για να μην επηρεαστεί η καθημερινότητα των πολιτών.
Την ίδια ώρα έξω από το υπουργείο Οικονομικών συνωστίζονται τα μεγαλύτερα ΜΜΕ του πλανήτη. Η άφιξη του κ. Βαρουφάκη και η προσπάθεια για μία δήλωση του οδηγεί σχεδόν σε… ποδοπάτημα ξένους ανταποκριτές.
O βαθύς διχασμός
Ευθύς αμέσως η Ελλάδα περνάει στην σφαίρα ενός βαθέος και έντονου διχασμού, που μεταφέρεται οριζοντίως σε όλον τον δημόσιο βίο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τελικά στις… πλατείες που μετρούν δυνάμεις.
Πολλές μικρότερες και επιμέρους συγκεντρώσεις διοργανώνονται μέχρι να φτάσουμε στην «μητέρα των μαχών» στις 3 Ιουνίου 2015, όπου οι υποστηρικτές του «όχι» συγκεντρώνονται στην Πλατεία Συντάγματος και του «ναι» στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο.
Στο Σύναγμα ο ίδιος ο πρωθυπουργός δίνει τον τόνο με μία ομιλία που χαρακτηρίζεται από έντονο πάθος. Υπεραμύνεται του «όχι» και εξάπτει το πλήθος.
Σε απόσταση ολίγων μέτρων, διοργανώνεται η συγκέντρωση του «ναι», η οποία υπεραμύνεται της παραμονής της χώρας στο ευρώ, καθώς το δημοψήφισμα είχε πάρει πλεόν τέτοια τροπή. Εκφραστής του αιτήματος γίνεται το κίνημα «Μένουμε Ευρώπη» που στηρίχθηκε δημοσίως και από πολιτικά κόμματα, αλλά έδρασε κυρίως μέσω του διαδικτύτου και των μέσως κοινωνικής δικτύωσης.
Η πόλωση στην Ελλάδα, λίγο πριν ανοίξουν οι κάλπες χτυπάει κόκκινο.
Το καθαρό αποτέλεσμα
Κόντρα σε αρκετές από τις προβλέψεις, και όπως εικάζεται και στις προσδοκίες του στενού πυρήνα του Μαξίμου, το βράδυ της 5ης Ιουνίου 2015 το «όχι» επικρατεί σε όλους τους νομούς με συνολικό ποσοστό 61,31% έναντι 38,69%.
Ο υπουργός Οικονομικών, με το συνηθισμένο κάζουαλ ντύσιμο του, «πανηγυρίζει» για το αποτέλεσμα. Ωστόσο, πολύ σύντομα η ιστορία θα εξελισσόταν διαφορετικά.
Ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος έφερε ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις, καθώς λίγο μετά την επίσημη ανακοίνωση του τελικού αποτελέσματος, ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας και τέως, τότε, πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, παραιτείται από την ηγεσία της Ν.Δ, παραχωρώντας την προεδρία στον Ευάγγελο Μεϊμαράκη.
Την επόμενη μέρα το πρωί θα παραιτηθεί και ο Γιάννης Βαρουφάκης, μετά από συνάντηση με τον πρωθυπουργό, επιβεβαιώνοντας όλους όσους επέμεναν πως, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα, οι δρόμοι Βαρουφάκη – Τσίπρα θα χώριζαν. Άλλωστε, ο Πρωθυπουργός είχε ήδη λάβει τις αποφάσεις του, παρά το αποτέλεσμα.
Το ίδιο βράδυ ο Αλέξης Τσίπρας δρομολογεί εξελίξεις, ζητώντας από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλο, σύγκληση του συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών για την συνεννόηση ως προς την εθνική στρατηγική. Ακολουθεί ένα μπαράζ παρασκηνιακών διαβουλεύσεων, τόσο εντός Ελλάδος όσο και μεταξύ Αθήνας και ευρωπαϊκών πρωτευουσών, με στόχο την αποτροπή ενός δυστυχήματος. Καθοριστικό ρόλο αναλαμβάνει και διαδραματίζει το Παρίσι, προκειμένου να αποτρέψει το Grexit.
(7 Ιουνίου 2015. Οι πολιτικοί αρχηγοί κάθονται στο ίδιο τραπέζι δύο μέρες μετά το δημοψήφισμα.Το νέο πρόσωπο είναι ο Ευάγγελος Μεϊμαράκης μετά την αλλαγή σκυτάλης στην ηγεσία της ΝΔ)
Λίγες μέρες αργότερα η τότε κυβέρνηση της Ελλάδας και οι δανειστές συμφώνησαν για ένα τρίτο πακέτο βοήθειας, κάτι που επιβεβαιώσε την αλλαγή πλεύσης του Αλέξη Τσίπρα που με εκείνη την αποφαση «διέβη τον μνημονιακό ρουβίκωνα».
Λίγο μετά θα ζητήσει την επαναβεβαιώση της λαϊκής εντολής με την προκήρυξη νέων εκλογών.
Το βέβαιο είναι πως το αποτέλεσμα του πολυτάραχου δημοψήφισματος της 5ης Ιουνίου, ουδέποτε ελήφθη υπ όψιν από την κυβέρνηση, παρά το γεγονός ότι το προκάλεσε η ίδια.
Οι διαιρετικές του όμως τομές άφησαν βαθιά σημάδια, εμφανή μέχρι σήμερα, πάνω στην χώρα.
ΠΗΓΗ www.star.gr – www.kathimerini.gr
