Τελικά μας εμπαίζουν; Τη μια μέρα ο κύριος Σόιμπλε ισχυρίζεται ότι η ελάφρυνση του χρέους δεν είναι του παρόντος αφού η χώρα μας μέχρι το 2024 θα επιβαρύνεται ελάχιστα από την αποπληρωμή του, την άλλη, προσερχόμενος στο τελευταίο Eurogroup, δηλώνει ότι «η βιωσιμότητα του χρέους αποτελεί προϋπόθεση για οποιαδήποτε πρόοδο», για να επανέλθει αμέσως μετά στις αρχικές του εκτιμήσεις ισχυριζόμενος, σε δείπνο που παρέθεσε προς τιμήν του η εφημερίδα Handelsblatt, πως η Ελλάδα είναι ήδη για 10 χρόνια απαλλαγμένη από το βάρος του χρέους και επομένως η συζήτηση είναι άκαιρη. Όμως, θα ήταν προτιμότερο ο κύριος Σόιμπλε και κυρίως το Eurogroup, να μας αποσαφηνίσουν ποιο ποσοστό του ελληνικού χρέους είναι πραγματικό και ποιο “εικονικό”. Γιατί; Γράφει ο Σλαβόι Ζίζεκ στο τελευταίο του βιβλίο: «Σύμφωνα με τα παγκόσμια δεδομένα, περίπου το 90% του κυκλοφορούντος χρήματος είναι “εικονικό” πιστωτικό χρήμα, επομένως αν οι “πραγματικοί” παραγωγοί βρεθούν χρεωμένοι απέναντι σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, έχουμε λόγους να αμφιβάλλουμε για την κατάσταση του χρέους τους. Πόσο μέρος αυτού του χρέους είναι αποτέλεσμα κερδοσκοπικών δραστηριοτήτων που πραγματοποιήθηκαν χωρίς κανένα δεσμό με την πραγματικότητα της παραγωγής;». Σύμφωνα με έρευνα της «Ευρωπαϊκής Σχολής Μάνατζμεντ και Τεχνολογίας» του Βερολίνου, περίπου 210 δις ευρώ από τα 220 δις που έλαβε η Ελλάδα από την αρχή της κρίσης, ως δάνεια από τον μηχανισμό στήριξης, έχουν κατευθυνθεί στη σωτηρία των ευρωπαϊκών τραπεζών και μόνον 9,7 δις, κατέληξαν στον ελληνικό προϋπολογισμό. Ποιο ποσοστό λοιπόν του χρέους είναι “εικονικό”, διότι τα δάνεια που λάβαμε αποπληρώνονται με πραγματικό και όχι με “εικονικό” χρήμα, αφού εκμαιεύονται από τη μείωση μισθών και ημερομισθίων, την απαξίωση των κοινωνικών υπηρεσιών και την εκχώρηση κρατικής περιουσίας.
Ποιοι παράγοντες αποκλείουν την εκ νέου υπερδιόγκωσή του χρέους όταν αυτό “κουρεύεται”; Η ανάπτυξή της χώρας και ο ελεγχόμενος πληθωρισμός, διότι αυξάνουν το ΑΕΠ. Ακόμη και αν το χρέος μηδενιστεί με “κούρεμα”, θα αναπαραχθεί λόγω των δομών της οικονομίας που το δημιούργησαν, διότι δεν είναι δυνατόν αυτοστιγμεί με το μηδενισμό του να ανατραπούν οι δομές της, διότι ανθίστανται τα συμφέροντα των ελίτ και τα προνόμια των κοινωνικών ομάδων που υπαγορεύουν τη λειτουργία της. Γιαυτό τρία μνημόνια μέχρι σήμερα με δάνεια 220 δις ευρώ αντί να μειώσουν το χρέος της χώρας, το εκτόξευσαν από το 120% του ΑΕΠ στο 175%, τροχοπεδώντας την παραγωγική ανάκαμψη. Επομένως, οι προσδοκίες που έχουν εναποτεθεί στην ελάφρυνση του ελληνικού χρέους ως μέσου διεξόδου από την κρίση είναι έωλες.
Η έμφαση που προσδίδεται στις διαπραγματεύσεις για το χρέος αποσκοπεί κυρίως να συγκαλύψει την αδυναμία της χώρας να προχωρήσει στην πραγματική ανάπτυξη αλλά και τη βούληση των Βρυξελλών να τροχοπεδήσει ένα τέτοιο ενδεχόμενο, παρά τις διακηρύξεις περί του αντιθέτου. Τελευταίο παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση της αναβίωσης του ελληνοιταλικού αγωγού ΙΤGΙ προς την Ιταλία: Παρά μνημόνιο συνεργασίας που υπογράφηκε ανάμεσα στις ΔΕΠΑ, Edison και Gazprom με τις ευλογίες της ελληνικής κυβέρνησης, η Αθήνα αναγκάστηκε να άρει σιωπηρώς το ενδιαφέρον της με τις πρώτες ενστάσεις των Βρυξελλών και της Ουάσινγκτον. Να θυμίσουμε ότι προηγήθηκαν οι αγωγοί Μπουργκάς – Αλεξ/πολης, South Stream και Turkish Stream που ακυρώθηκαν, η απαξίωση των ναυπηγείων της χώρας παρότι η ελληνική ναυτιλία κυριαρχεί σε παγκόσμιο επίπεδο, η αποθάρρυνση ρωσικών επενδύσεων στη χώρα (ΔΕΠΑ, ΔΕΣΦΑ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ, Λιμάνι Θες/νίκης), η πολύχρονη κωλυσιεργία της εξαγοράς του ΔΕΣΦΑ από τη Socar κ.ο.κ.. Πρόκειται για πρακτική της Ευρώπης έναντι της χώρας μας που έχει τις ρίζες στο απώτερο παρελθόν: Δεν διερωτάσθε γιατί η εμπορική ναυτιλία της χώρας πρωτοπορεί σε παγκόσμιο επίπεδο ενώ η χώρα έχει απαξιωθεί πλήρως παραγωγικά; Αυτή η αντίφαση ανάγεται στην περίοδο του οθωμανισμού και της βιομηχανικής επανάστασης: Η βιομηχανική επανάσταση και η ραγδαία αύξηση του εμπορίου που επέφερε, επέβαλαν την ραγδαία ανάπτυξη των μεταφορών και ιδιαίτερα των θαλασσίων. Οι Έλληνες, ναυτικός λαός, αξιοποιήθηκαν διότι το επέβαλε το συμφέρον των βιομηχανικών χωρών. Αντίθετα οι ίδιες δυνάμεις που αξιοποίησαν την ελληνική ναυτοσύνη γιγαντώνοντας την ελληνική ναυτιλία, μετήλθαν κάθε μέσο για να επιβάλλουν την παραγωγική καθυστέρηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ώστε να αποτελεί μια τεράστια αγορά των προϊόντων τους. Όπως γράφει ο Ντάνι Ρόντρικ, οι εισαγωγές υφασμάτων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία από 3% τη δεκαετία του 1820, εκτοξεύτηκαν στο 75% τη δεκαετία του 1870. Έτσι λαμπρά εγχειρήματα όπως αυτό των Αμπελακίων απαξιώθηκαν. Οι Έλληνες που ήκμασαν στην Κων/πολη, στη Σμύρνη και αλλού το όφειλαν στο εμπόριο μέσω των διομολογήσεων και στην προστασία της ετεροδικίας που τους προσέφεραν οι Μεγάλες Δυνάμεις με τις διομολογήσεις. Ο χαρακτήρας αυτός του ελληνικού κεφαλαίου συνεχίζεται μέχρι σήμερα: Ισχυρή ναυτιλία διότι είναι απεξαρτημένη από την ΕΕ και «διομολογήσεις» υπέρ του ελληνικού κεφαλαίου μέσω της ΕΕ και των ευρωπαϊκών εισροών. Ποιο είναι το αποτύπωμα του παρελθόντος στο σήμερα εν μέσω κρίσης που αναζητά διεξόδους; Η αποβιομηχάνιση της χώρας επιταχύνεται: Μεγάλες βιομηχανίες έβαλαν λουκέτο. Ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής παρουσίασε μείωση κατά 4% τον Μάρτιο έναντι του περυσινού Μαρτίου και οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 8,9% το πρώτο τρίμηνο του 2016 έναντι του αντίστοιχου περυσινού. Η Ε.Ε. κατευθύνει τις εισροές της προς τη χώρα μας σε διάφορους τομείς πλην της παραγωγικής της ανάπτυξης. Πώς λοιπόν το χρέος, ακόμη και αν μηδενιστεί, δεν θα αναπαραχθεί;
Μακροδημόπουλος Δημήτρης
