Στις 18 Μαρτίου 1996, ο «ποιητής του Φωτός και του Αιγαίου,» ο σπουδαίος Οδυσσέας Ελύτης έφυγε από τη ζωή, αφήνοντας πίσω του ένα απέραντο κενό στον χώρο του πολιτισμού και των γραμμάτων.
Με τους στίχους του δόξασε όσο κανείς άλλος την ομορφιά της Ελλάδας. Μάλιστα, «για την ποίησή του, η οποία, με φόντο την ελληνική παράδοση, ζωντανεύει με αισθηματοποιημένη δύναμη και πνευματική καθαρότητα βλέμματος τον αγώνα του σύγχρονου ανθρώπου για ελευθερία και δημιουργικότητα» κέρδισε το 1979 βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Ο Οδυσσέας Ελύτης είχε την καταπληκτική ικανότητα να κάνει τις «εικόνες» των ποιημάτων του να ξεπηδούν μπροστά στα μάτια μας με όλα τα χρώματα, τις ευωδιές τους, τις αναμνήσεις που ξυπνάνε. Εικόνες του φωτός, του ουρανού, του απέραντου γαλάζιου της Ελλάδας, εικόνες ονειρικές πάντα υπό το φως του ελληνικού καλοκαιριού. Έτσι φώτιζε τον κόσμο μας ο Οδυσσέας Ελύτης και συνεχίζει να το κάνει μέσω του έργου που έχει αφήσει πίσω του.
Τα λόγια του σπουδαίου αυτού ποιητή που μας χάρισε τόσο όμορφες εικόνες και τόση μεγάλη σοφία σε 28 ποιητικές συλλογές και ποιήματα, είναι ακόμα πιο σημαντικά σήμερα, στις δύσκολες στιγμές που ζούμε. Διαβάζοντας Ελύτη, βρίσκουμε και πάλι την τόλμη, τη δύναμη, το κουράγιο να συνεχίσουμε για ένα καλύτερο αύριο.
Από την ποιητική συλλογή «Ο μικρός Ναυτίλος» (1985)
Σίγουρα, ένας από τους πιο διάσημους στίχους του Οδυσσέα Ελύτη: «Εάν αποσυνθέσεις την Ελλάδα, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι. Που σημαίνει: με άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις.«
Απόσπασμα από το ποίημα «Μυρίσαι το Άριστον» της ίδιας συλλογής: «Ναι, ο Παράδεισος δεν ήταν μια νοσταλγία. Ούτε, πολύ περισσότερο, μια ανταμοιβή. Ήταν ένα δικαίωμα.«
Από την ποιητική συλλογή «Μαρία Νεφέλη» (1978)
«Για να πατάς στέρεα στη γη, πρέπει το ένα πόδι σου να είναι έξω από τη γη.«
Απόσπασμα από το ποίημα «Η Ισόβια Στιγμή»
«Πιάσε την αστραπή στο δρόμο σου, άνθρωπε·
δώσε της διάρκεια· μπορείς!
Από τη μυρωδιά του χόρτου,
από την πύρα του ήλιου πάνω στον ασβέστη,
από το ατέρμονο φιλί,
να βγάλεις έναν αιώνα·»
Από την ομιλία του ποιητή στα βραβεία Νόμπελ (1979)
«Εάν η ποίηση παρέχει μια διαβεβαίωση και δη στους καιρούς τους πενιχρούς είναι ακριβώς αυτή: ότι η μοίρα μας παρ’ όλ’ αυτά βρίσκεται στα χέρια μας.»
Ο Οδυσσέας Ελύτης παραλαμβάνει το Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Από την ομιλία του Οδυσσέα Ελύτη στους Έλληνες της Σουηδίας μετά την απονομή των βραβείων Νόμπελ
«Για εμάς η Ελλάδα είναι αυτές οι στεριές οι καμένες στον ήλιο κι αυτά τα γαλάζια πέλαγα με τους αφρούς των κυμάτων. Είναι οι μελαχρινές ή καστανόξανθες κοπέλες, είναι τ’ άσπρα σπιτάκια τ’ ασβεστωμένα και τα ταβερνάκια και τα τραγούδια τις νύχτες με το φεγγάρι πλάι στην ακροθαλασσιά ή κάτω από κάποιο πλατάνι. Είναι οι πατεράδες μας κι οι παππούδες μας με το τουφέκι στο χέρι, αυτοί που λευτερώσανε την πατρίδα μας και πιο πίσω, πιο παλιά, όλοι μας οι πρόγονοι που κι αυτοί ένα μονάχα είχανε στο νου τους -όπως κι εμείς σήμερα: τον αγώνα για τη λευτεριά.»
Από την ποιητική συλλογή «Το φωτόδεντρο και η Δέκατη Τέταρτη Ομορφιά» (1971)
«Πού να δώσω να το καταλάβουν οι πλειοψηφίες πως η δύναμη μόνο σκοτώνει και πως το σπουδαιότερο: Η άνοιξη και αυτή προϊόν του ανθρώπου είναι.»
Ο Οδυσσέας Ελύτης με τον Ανδρέα Εμπειρίκο στην Άνδρο.
Από το δοκίμιο «Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο» (1979)
«Πάρε τη λέξη μου, λέει ο Ανδρέας Εμπειρίκος, δώσε μου το χέρι σου. Μεσα σ’αυτή τη διπλή κίνηση βρίσκεται διατυπωμένη, με τη μεγαλύτερη δυνατή συντομία, η αντίληψη που βγάζει από τον άνθρωπο τον ποιητή. Μια συναλλαγή, επιτέλους εκτός εμπορίου. Δίνεις και παίρνεις, χωρίς ούτε να πουλάς ούτε ν’ αγοράζεις. Αν υπάρχει κάτι που να περνάει από χέρι σε χέρι αυτό είναι η ανθρωπιά.»
Από την ποιητική συλλογή «Ήλιος Ο Ηλιάτορας» (1971)
«[…]«Σ’ όλους τους τόπους κι αν γυρνώ μόνον ετούτον αγαπώ!» Με τα μικρά χαμίνια του, καβάλα στα δελφίνια του, με τις κοπέλες τις γυμνές, που καίγονται στις αμμουδιές, με τους λοξάτους πετεινούς, και με τα κουκουρίκου τους!»
«Κατακλυσμούς ποτέ δε λογαριάσαμε, μπήκαμε μες στα όλα και περάσαμε, κι έχουμε στο κατάρτι μας βιγλάτορα παντοτινό τον Ήλιο τον Ηλιάτορα!»
ΠΗΓΗ www.monopoli.gr
