Ο Μινώταυρος στο Μάτι
Σύμφωνα με τον μύθο του Θησέα, κάθε εννιά χρόνια εφτά νέοι Αθηναίοι και εφτά νέες Αθηναίες στέλνονταν στην Κρήτη και κατασπαράζονταν από τον Μινώταυρο μέσα στον Λαβύρινθο. Ήταν το τίμημα που κατέβαλαν οι Αθηναίοι στον Μίνωα επειδή σκότωσαν τον γιό του Ανδρόγεω και ηττήθηκαν στον πόλεμο που κήρυξε εναντίον τους. Το Μάτι, η Μάνδρα, η Ηλεία, η Εύβοια, όσα προηγήθηκαν και όσα θα ακολουθήσουν είναι το τίμημα που καταβάλλει κάθε τόσο η ελληνική κοινωνία στο “κράτος – Μινώταυρο” των πελατειακών σχέσεων, ένα κράτος που οικοδομήθηκε χωρίς την αντίδρασή της αλλά αναπαράγεται σε κάθε εκλογική αναμέτρηση με τη συναίνεσή της. Γιαυτό, σε αυτή την περίπτωση δεν θα υπάρξει Θησέας να σκοτώσει τον Μινώταυρο ούτε μίτος της Αριάδνης για να βγούμε από τον πολυδαίδαλο Λαβύρινθό τους.
Αναζητά η Δικαιοσύνη τους ενόχους για την τραγωδία στο Μάτι. Όμως, το Μάτι είναι σε σημαντικό βαθμό δημιούργημα καταπάτησης γης και αυθαίρετης δόμησης που συσσωρεύτηκαν επί δεκαετίες και στερούσαν σε ένα μεγάλο τμήμα ακτής ακόμη και την πρόσβαση. Είναι δημιούργημα της Πολιτείας που έρχονταν κάθε τόσο να “νομιμοποιήσει” και να “τακτοποιήσει” την αυθαιρεσία και να δικαιώσει τους καταπατητές χάριν εκλογικών σκοπιμοτήτων. Ακόμη και τώρα με συνοπτικές διαδικασίες νομιμοποιούνται αυθαίρετα μέσα σε δάση και με ακόμη πιο συνοπτικές επιτρέπεται (μετά τη Μάνδρα, το Μάτι, στην εποχή της κλιματικής κρίσης…) η αυθαίρετη δόμηση σε εκτός σχεδίου περιοχές. Αρκεί ένα τοπογραφικό και ένα συμβόλαιο ιδιοκτησίας, για να (ξανα)δοθεί άδεια οικοδόμησης σε οικόπεδα μικρότερα από 4 στρέμματα – κάτι που, αφού έκανε εκτεταμένες ζημιές στα νησιά και σε όλη την Ελλάδα, είχε απαγορευθεί. Ποιά διδάγματα αποκόμισε λοιπόν η κοινωνία από τις τραγωδίες στο Μάτι και αλλού;
Θεωρώ αδιανόητο ένας αρχηγός Σώματος, ή ο επί κεφαλής μιας δημόσιας υπηρεσίας, κρίσιμης για την ασφάλεια των πολιτών, να μην εξαντλήσει όλες τις δυνάμεις του στην άσκηση των καθηκόντων του, στο μέτρο βέβαια των δυνατοτήτων του. Αν οι δυνατότητές του επαρκούν ή όχι για τις ευθύνες που του ανατίθενται, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου τις αξιολογεί και τον προαγάγει. Με ποιά κριτήρια; Και ποιάς υπηρεσίας θα ηγηθεί; Πώς συγκροτήθηκε και πώς λειτουργεί; Με πρόσληψη υπαλλήλων με προσόν την κομματική τους πίστη; Ακόμη και αν αυτή έγινε μέσω ΑΣΕΠ η μετέπειτα εξέλιξή τους, καθορίζεται από κριτήρια εξωυπηρεσιακά. Απαραίτητη η έκδηλη συμπάθεια σε συνδικαλιστική παράταξη και η συναίνεση στην πολιτική κόμματος εξουσίας ώστε να σε προστατεύουν από τις “αδικίες”. Απαραίτητη προϋπόθεση για να εκπληρωθούν οι φιλοδοξίες σου, να εξασφαλίσεις μια ποθητή μετάθεση, να προαχθείς αλλά και παρακαταθήκη για το μέλλον των παιδιών. Μια υπηρεσία έντασης, που ένα σημαντικό τμήμα του προσωπικού έχει τον “προστάτη” συνδικαλιστή ή βουλευτή πόσο αποτελεσματική μπορεί να είναι; Πώς μπορεί να ασκήσει αποτελεσματική διοίκηση ο επικεφαλής; Όμως έτσι, μέσα από το πελατειακό σύστημα ένα σημαντικό ποσοστό του ελληνικού λαού έζησε και ζει “καλά”. Το δέλεαρ είναι μεγάλο. Γιαυτό το ατομικό παραμέρισε το συλλογικό συμφέρον και η αναξιοκρατία αντιστέκεται στην αξιοκρατία σε όλα τα επίπεδα. «Το ρουσφέτι είχε την γενική ιδιότητα να εξειδικεύει και να εξατομικεύει το κάθε πρόβλημα και την κάθε λύση, έτσι ώστε η μακρόπνοη συλλογική συσπείρωση με σκοπό την ανοιχτή και έννομα θεμελιωμένη προάσπιση συλλογικών συμφερόντων έχανε την έλξη της στα μάτια των αμέσως ενδιαφερομένων» μας λέει ο Παναγιώτης Κονδύλης. Όμως αυτή η πραγματικότητα που λειτουργεί επί δεκαετίες, από την απαρχή του ελληνικού κράτους, εμπέδωσε νοοτροπίες που δεν είναι εύκολο να ανατραπούν. Γιαυτό η εκατόμβη των θυμάτων αποδίδεται κάθε φορά στην κακοτυχία τους και στην “κακιά ώρα” ή προσωποποιείται η ενοχή. Αυτό όμως που δίνει “άλλοθι” στη νοοτροπία να διαιωνίζεται είναι το γεγονός ότι τα θύματα αυτών των ανείπωτων τραγωδιών είναι αριθμητικά ελάχιστα μπροστά στο σύνολο των «ευεργετηθέντων» πολιτών του συστήματος. Γιατί λοιπόν το εκλογικό σώμα στην πλειοψηφία του να προτάξει το συλλογικό έναντι του ατομικού συμφέροντος; Έτσι ενώ η χώρα διαθέτει ικανό δυναμικό ο κομματισμός και οι πελατειακές σχέσεις το καθιστούν αναποτελεσματικό και ανίκανο.
Από τη στιγμή που προσωποποιείς τις ευθύνες, ουσιαστικά αποδέχεσαι ότι όλα είχαν καλώς και ότι η τραγωδία οφείλονταν στην πλημμελή άσκηση των καθηκόντων των εγκαλούμενων και όχι στις συνθήκες που διαμόρφωσε το πολιτικό σύστημα επί δεκαετίες. Με αυτόν τον τρόπο η κοινωνία ξεπερνά κάθε φορά τα αδιέξοδά της στα οποία οδηγείται και συνεχίζει απαρέγκλιτα την ίδια πορεία. Με αυτόν τον τρόπο προστατεύει τον πελατειακό χαρακτήρα της πολιτικής ζωής του τόπου ώστε το σύστημα να αναπαράγεται, γιαυτό αποφεύγει πάντα την ενδοσκόπηση και αποδίδει συγκυριακά την ευθύνη. Γιαυτό η Χάνα άρεντ έγραφε, πως «όταν όλοι είναι ένοχοι κανείς δεν μπορεί να δικαστεί».
