Η επισημοποίηση από πλευράς του Τούρκου προέδρου (μέσω διατάγματος) της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας για μετατροπή της Αγίας Σοφίας -του κορυφαίου ορθόδοξου ναού και ιερού συμβόλου της Χριστιανοσύνης- σε τζαμί (αν και αναμενόταν λόγω των δηλώσεων και σχολίων του Ερντογάν, του συνόλου των κυβερνητικών αξιωματούχων, αλλά και των πιεστικών δημοσκοπήσεων) αποτελεί τεράστια πρόκληση και οι επιπτώσεις της υλοποίησης μιας τέτοιας απόφασης έχουν αντίκτυπο σε ολόκληρο τον κόσμο και ξεπερνούν κατά πολύ τα κρατικά και θρησκευτικά σύνορα.
” alt=”” aria-hidden=”true” />
Γράφει ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος*
Μετά από 86 χρόνια, από την τότε απόφαση του Κεμάλ να καταστήσει την Αγία Σοφία μουσείο και χώρο προστατευόμενο αργότερα από την UNESCO ως μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς, είναι βέβαιο ότι αυτή η εξέλιξη θα προκαλέσει περαιτέρω όξυνση και αντιπαραθέσεις στις ήδη τεταμένες σχέσεις χριστιανών και μουσουλμάνων.
Είναι πολύ σημαντικό και απαραίτητο να επισημάνω ορισμένα σημεία που είναι καθοριστικά αναφορικά με τη συγκεκριμένη απόφαση του Ερντογάν.
1ο. Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί -συγκριτικά με παρελθούσες περιπτώσεις που δεν προχώρησαν- στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο από τουρκικής πλευράς ευνοείται, αφού εμπίπτει στην όλη πολιτική της Αγκυρας, που παντοιοτρόπως προσπαθεί να περάσει σχεδόν σε όλα τα ζητήματα έναν επιταχυνόμενο αναθεωρητισμό. Η απόφαση να μετατρέψει την ορθόδοξη εκκλησία σε τζαμί συνδέεται με τη νεο-οθωμανική τάση και τις επεμβάσεις σε διάφορες περιοχές της Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής. Ο Τούρκος πρόεδρος έχει εντάξει τη συγκεκριμένη απόφαση στο πλαίσιο του προσωπικού και αναθεωρητικού μεγαλοϊδεατισμού. Η στρατιωτική παρουσία σε τέσσερεις μεθοριακές ζώνες στη Συρία, το ναυτικό δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», ως και -επί του παρόντος- επιτυχία των εκλεκτών του συμμάχων της GNA στην Τριπολιτάνα της Λιβύης τροφοδοτεί περαιτέρω την αλαζονική παρουσία και συμπεριφορά του.
2ο. Επί του παρόντος με τη συγκεκριμένη απόφαση ο Ερντογάν σε τακτική βάση ενδυναμώνει (για κάποιο χρονικό διάστημα) το εσωτερικό του μέτωπο και προλαβαίνει κάποιες διαφοροποιήσεις και αποσκιρτήσεις πολιτικών του στελεχών. Δηλαδή μετά από 18 χρόνια στο τιμόνι της χώρας του προσπαθεί να διατηρήσει τον έλεγχο της κατάστασης στο εσωτερικό της Τουρκίας, στο κυβερνών κόμμα AKP τη συνεργασία του με τον ακροδεξιό ηγέτη Μπαχτσελί, ως και με το μικρό αλλά με υπολογίσιμη επιρροή κόμμα VATAN. Δεν είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσει να ελέγχει για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα την κατάσταση, αλλά ως λαϊκιστής ηγέτης γνωρίζει πώς μπορεί και με ποιες μεθόδους να διατηρηθεί στην εξουσία, εκμεταλλευόμενος τα ισλαμιστικά δεδομένα. Δεν είναι μόνο ότι ενεργεί πειρατικά κατά διαφόρων κρατών αλλοιώνοντας μεθοριακές ζώνες, αλλά προκαλεί παράλληλα, με κινήσεις που είναι πολύ ριψοκίνδυνες και με απρόβλεπτες επιπτώσεις σε ζητήματα διαπολιτισμικά, διαθρησκευτικά, γεωθρησκευτικά και πολλαπλασιαστικής βαθιάς ισλαμοποίησης της Τουρκίας.
3ο. Η περαιτέρω ισλαμοποίηση της Τουρκίας και ειδικότερα της Κωνσταντινούπολης, δείχνει ότι παντοιοτρόπως θέλει να διατηρήσει ισχυρή παρουσία και επιρροή στην Πόλη, ειδικά λόγω του πλήγματος που δέχθηκε πέρυσι στις δημοτικές εκλογές. Με τη συγκεκριμένη ενέργεια -παρά τις αντιξοότητες που υπάρχουν- προσπαθεί να περιθωριοποιήσει τον εκλεγμένο κεμαλικό δήμαρχο και αντίπαλό του και να αποδείξει στην τουρκική κοινή γνώμη ότι αυτός είναι που ό,τι λέει και υπόσχεται το πραγματοποιεί. Πάντως πρέπει να επισημανθεί ότι -όπως έχουμε διαπιστώσει- αυτά που προαναγγέλλει τα πραγματοποιεί. Χαρακτηριστικά παραδείγματα η προμήθεια του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S-400, η υιοθέτηση και επέκταση του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας» ,οι εισβολές σε Αφρίν-Ιντλίμπ και Ταλ Αμπιάντ στη Συρία, η υλοποίηση της συμφωνίας με την Τρίπολη της Λιβύης αναφορικά με την ενίσχυση της κυβέρνησης Σάρατζ, ως και η απαράδεκτη εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού.
4ο. Είναι λάθος για ένα τέτοιο θέμα διεθνούς εμβέλειας να επικεντρωνόμαστε στην υποστήριξη που ο γνωστός Αμερικανός γερουσιαστής Ρόμπερτ Μενέντεζ μάς παρέχει. Ο γνωστός φιλέλληνας γερουσιαστής δεν μπορεί να τα καλύψει όλα και δεν είμαστε σίγουροι ότι τον Νοέμβριο θα επανεκλεγεί. Πρέπει σε ζητήματα πολύ μεγάλης σημασίας για τη Χριστιανοσύνη και τη χώρα μας να έχουμε έτοιμες ομάδες και λομπίστες για πολυδιάστατη υποστήριξη. Θα έπρεπε -παρά το γεγονός ότι ο Τούρκος πρόεδρος είναι αλαζονική προσωπικότητα- να είχαν ενεργοποιηθεί τα διάφορα Πατριαρχεία (Αντιόχειας-Αλεξάνδρειας-Ιεροσολύμων-Βουλγαρίας-Σερβίας-Ρουμανίας-Πολωνίας), συναφή θρησκευτικά δόγματα, το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών και άλλοι φορείς. Κάτι τέτοιο δεν το είδαμε, ενώ για μία ακόμα φορά αποδείχθηκε ότι ο Ερντογάν δεν υπολογίζει Αμερικανούς, Ρώσους και Ευρωπαίους πολιτικούς παράγοντες. Αυτά είναι LΕSSONS LEARNED για τα επερχόμενα στα ελληνοτουρκικά.
5ο. Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί χρονικά συμπίπτει με τα τέσσερα χρόνια από την απόπειρα των γκιουλενικών να ανατρέψουν τον Ερντογάν, για αυτό και στις 24 Ιουλίου στοχεύει να δώσει έμφαση στην αλλαγή του καθεστώτος του μνημείου και να συνδυάσει την αλλαγή σε τζαμί με τους μάρτυρες που έχασαν τη ζωή τους μαχόμενοι κατά του γκιουλενισμού. Επίσης φαίνεται ξεκάθαρα πόση σημασία προσδίδει στην αριθμολογία. Το διάγγελμά του ήταν στις 20.53. Δηλαδή με τους αριθμούς θέλει να δείξει ότι το 2053 θα είναι 600 χρόνια από την πτώση της Πόλης. Τα ίδια ακριβώς έκανε προ καιρού με την ιστορική μάχη του Ματζικέρτ και την ήττα του αυτοκράτορα Ρωμανού Δ’ Διογένη από τους Σελτζούκους.
Συμπερασματικά η μετατροπή ενός κολοσσιαίου πολιτιστικού μνημείου -που καλύπτεται από την UNESCO- σε τζαμί αναμένεται να έχει βραχυχρόνιες και μακροχρόνιες επιπτώσεις, ενώ δεν αποκλείονται εντάσεις μεταξύ διαφορετικών θρησκευτικών δογμάτων. Απαιτείται ευρύτερη διαθρησκευτική και διαπολιτισμική συνεργασία της Ελλάδας και της Ορθοδοξίας απέναντι σε τέτοιου είδους αποφάσεις και ενέργειες, που ενδέχεται να προκαλέσουν βαθύτατες κρίσεις και όχι μόνο.
*Ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής
www.eleftherostypos.gr
