ΤΡΟΧΟΠΕΔΗ Η ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΑΟΖ ΜΑΣ
Από τον Ηλία Ν. Ηλιακόπουλο*
Η δημιουργία Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) για ένα παράκτιο κράτος δεν είναι κάτι ασήμαντο ούτε ένας πομπώδης διεθνής νομικός όρος που ξεπήγασε από το Δίκαιο της θάλασσας , έτσι όπως προέκυψε από την διεθνή συνθήκη του Montego bay στην Τζαμάϊκα το 1982.Είναι κάτι το πολύ πιο σύνθετο, πολύ πιο προσοδοφόρο ,ένας θεσμός που θωρακίζει τα ύδατα ενός κράτους σε σχέση με τα κυριαρχικά του Δικαιώματα , με την εκμετάλλευση τους , τόσο στον υπόγειο ορυκτό πλούτο όσο και στην εκμετάλλευση της επιφάνειας της θάλασσας , αναφορικά με την αλιεία , την αιολική ενέργεια αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος .Όποιο κράτος έχει την πρόνοια και την διορατικότητα να ανακηρύξει ΑΟΖ .είναι βέβαιο , ότι παράγει πλούτο αλλά και ασφάλεια για την χώρα και τους κατοίκους του .Από το 1982 η χώρα μας έχει υπογράψει την συνθήκη του Δικαίου της θάλασσας και από το 1994 την έχει κυρώσει ως εσωτερικό Δίκαιο με Νόμο όπως προβλέπει το άρθρο 28 του ισχύοντος Συντάγματος. Και ενώ έχουν γίνει όλα αυτά, η χώρα μας δεν έχει ανακηρύξει ΑΟΖ , ενέργεια που μπορεί να την εκδηλώσει ως γνωστόν και μονομερώς. Γιατί όμως αυτή η αδράνεια από πλευράς Ελλάδας ;Λέτε να φοβάται την Τουρκία , που δεν ήταν μέχρι τώρα τίποτε άλλο , παρά μάλλον ένας χάρτινος τίγρης που βρυχάται ;!Ίσως αλλού είναι το πρόβλημα, αλλά δεν το ξέρετε , ίσως γιατί σας το κρύβουν και δεν το έχουν αναδείξει !
Αξίζει όμως να δούμε μερικές λεπτομέρειες που είναι κρίσιμες , για να αντιληφθούμε που οφείλεται τελικά η έντονα παθητική στάση της χώρας μας σε σχέση με το χρυσάφι που κρατάει στα χέρια της.
Η σύμβαση του 1982 ( στο μέρος XVII και στο παράρτημα IX) δίνει την δυνατότητα συμμετοχής διεθνών Οργανισμών στην υπογραφή της σύμβασης και από αυτούς ( τους διεθνείς οργανισμούς ) αμέσως μετά την συμμετοχή σε αυτήν της απόλυτης πλειοψηφίας των κρατών- μελών τους. Τα κράτη –μέλη της Ε.Ε δεν συμμετείχαν μόνο με την απόλυτη πλειοψηφία τους ,που θα αρκούσε για την ίδια την Ε.Ε να επικυρώσει ως διεθνής οργανισμός την σύμβαση αλλά στο σύνολό τους υπέγραψαν την σύμβαση . Συνακόλουθα και η ίδια η Ε.Ε επικύρωσε τη Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας Μάλιστα σύμφωνα με τα άρθρα 309 και 310 της Σύμβασης τα διάφορα κράτη μέλη δεν επιτρέπεται να διατυπώνουν επιφυλάξεις , όταν τα τελευταία προβαίνουν στην διαδικασία επικύρωσης της Σύμβασης. Έτσι τα κράτη μέλη της Ε.Ε δεν μπορούν να διατυπώνουν επιφύλαξη σε σχέση με τις αρμοδιότητες που έχουν μεταβιβάσει σε αυτήν ( την Ε.Ε φυσικά)!
Αποκτά ιδιαίτερη σημασία και είναι εξόχως αποκαλυπτικό , πως όταν η Ε.Ε υπέγραψε την τελική πράξη της σύμβασης του Δικαίου της θάλασσας τον Δεκέμβριο του 1982 στο Montego Bay της Τζαμάϊκα , ως αυτοτελής διεθνής οργανισμός έκανε την ακόλουθη Δήλωση «Η κοινότητα σημειώνει ότι τα κράτη –μέλη της έχουν μεταβιβάσει σ αυτήν τις αρμοδιότητες που αφορούν την διαχείριση των αλιευτικών τους πόρων. Επομένως στα θέματα αλιείας μόνο η κοινότητα μπορεί να υιοθετήσει τους σχετικούς κανόνες και κανονισμούς ( οι οποίοι εκτελούνται από τα κράτη – μέλη) και έχει την δυνατότητα να προβαίνει σε συμφωνίες με τρίτα κράτη ή με διεθνείς οργανισμούς»( βλ. για τα παραπάνω ,ιδιαίτερα το Δικαίωμα της Ε.Ε αυτόνομα να ανακηρύσσει ΑΟΖ ,Θεόδωρος Καρυώτης ,Το Δίκαιο της Θάλασσας . σελ.66 επ. εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 2014)
Βλέποντας η Ε.Ε τα τεράστια κέρδη από την δημιουργία μιας ΑΟΖ 200 ν.μ, ήδη από το τέλος του 1976 προσπάθησε να δημιουργήσει μια κοινή αλιευτική πολιτική , αποδεκτή από όλα τα κράτη- μέλη της και με μακροπρόθεσμους στόχους …Μετά από επίπονες προσπάθειες και διαδικασίες η ΕΟΚ δημιούργησε την νέα « κοινή αλιευτική πολιτική»ερειδόμενη στον Κανονισμό του Συμβουλίου Νο 170/83 της 25 Ιανουαρίου 1983.Στο άρθρο 6 παρ. 1 από τον Κανονισμό δίνεται το Δικαίωμα ,τα κράτη μέλη να γενικεύσουν το όριο των έξι μιλίων μέχρι και δώδεκα ναυτικά μίλια .για όλα τα ύδατα που υπάγονται στην κυριαρχία ‘η Δικαιοδοσία τους .Παρ ότι δινόταν η χρυσή ευκαιρία στην Ελλάδα με το πρόσχημα επέκτασης της αλιευτικής ζώνης στα 12 ν.μ και έτσι de facto να επιμηκύνει την αιγιαλίτιδα ζώνη στα 12ν. μ, εν τούτοις δεν το έκανε .Το έκαναν όμως άλλες χώρες κράτη –μέλη επεκτείνοντας την αλιευτική ζώνη στο πιο πάνω όριο των 12 ν.μ .Και εδώ συνέβη το εξής αξιοπερίεργο .Η Τουρκία , φοβούμενη , ότι και η Ελλάδα θα επεκτείνει στα 12 ν.μ την αλιευτική ζώνη , κάλεσε στην Άγκυρα στις 25-10- 1990 όλους του πρεσβευτές των κρατών – μελών της Ε.Ε, πλην Ελλάδας (!) και τους ζήτησε να μην επεκτείνουν την αλιευτική τους ζώνη στα 12 ν.μ στην Μεσόγειο !Και ω του θαύματος , η Ε.Ε αποδέχτηκε το τουρκικό αίτημα …αλλά ακόμη χειρότερα , το δέχτηκε και η τότε κυβέρνηση Μητσοτάκη…( βλ. Θ.Καρυώτης ο. π. σελ.68).Και μέχρι εκείνο το σημείο το όλο ζήτημα και οι διεργασίες είχαν να κάνουν με το καθορισμό της αλιευτικής ζώνης , που συνέπιπτε όμως με τα όρια της αιγιαλίτιδας ζώνης…
Το ζήτημα άρχισε να περιπλέκεται , όταν η Ε.Ε , αποφάσισε την Δεκαετία του 90 να δημιουργήσει ΑΟΖ 200 ν.μ για όλα τα κράτη μέλη της. Βλέπετε η Ε.Ε ως διεθνής θεσμός είχε επιφυλάξει σε εαυτήν το Δικαίωμα να ανακηρύσσει ΑΟΖ. Συνακόλουθα, μόνη αυτή μπορούσε αρχικά να εκδηλώνει τις απαιτούμενες ενέργειες για ανακήρυξη ΑΟΖ. Αν ήθελαν και άλλες χώρες κράτη-μέλη έπρεπε να πάρουν άδεια από το Διευθυντήριο των Βρυξελών! Η Τουρκία διαβλέποντας ότι θα δημιουργηθούν τετελεσμένες καταστάσεις σε βάρος της με την δημιουργία ΑΟΖ έστω κι από την Ε.Ε , που θα ωφελούσαν όμως άμεσα κα εμάς ως χώρα, ζήτησε να μη δημιουργηθεί μια τέτοια ζώνη στην Μεσόγειο , όπως είχε κάνει και για την αλιευτική ζώνη των 12 ν.μ .Το αίτημα της Τουρκίας έγινε και πάλι δεκτό τόσο από την Ε.Ε όσο και από την Ελλάδα…( βλ. Θ. Καρυώτης ,ο.π σελ.68)Αναρωτηθείτε μετά από αυτά , αν η στάση αυτή εξυπηρετεί τα συμφέροντα μας ως αυτοδύναμης χώρας , που έχει υπογράψει την συνθήκη του Δικαίου της Θάλασσας…Αν όμως εξυπηρετεί και τα συμφέροντα της ίδιας της Ε.Ε, ως διεθνούς Οργανισμού, να εξαιρείται δηλαδή στην Μεσόγειο η ζώνη των 200 ν.μ, όταν μάλιστα η Κύπρος έχει πια ανακηρύξει και οριοθετήσει ΑΟΖ και τελικά να μην δημιουργείται η ωφέλιμη για την Ε.Ε αλλά και για μας ως χώρας ,ΑΟΖ! Μήπως άραγε η χώρα μας φοβάται κυρώσεις από την Ε.Ε , αν προβεί μονομερώς σε ανακήρυξη ΑΟΖ και γι αυτό δέχεται εκ προοιμίου ,ότι η ανακήρυξη ΑΟΖ είναι καθαρά θέμα των οργάνων της Ε.Ε ;!
Δεν είναι λοιπόν κατά πως φαίνεται οι λεονταρισμοί της Τουρκίας και οι απειλές της για την μη Δημιουργία ΑΟΖ αλλά η τροχοπέδη του Διευθυντηρίου των Βρυξελών , που ως αναδεικνύεται , κρατάει ως ένα σημείο και την χώρα μας δέσμια .Γιατί η Ελλάδα δεν έχει τολμήσει μόνη της ,αν και θα το μπορούσε , να ανακηρύξει αυτόνομα και μονομερώς ΑΟΖ!
Γιατί η Τουρκία σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις ήλθε παρακλητικά και ζήτησε την μη επέκταση αλιευτικής ζώνης στα 12 ν.μ ως και την μη δημιουργία ζώνης 200νμ ΑΟΖ τόσο από την Ε,Ε όσο και από τα άλλα κράτη μέλη της .Και το πολύ – πολύ, αν τελικά ανακηρυσσόταν ΑΟΖ, να οδηγείτο η διαφορά στο Διεθνές Δικαστήριο του Αμβούργου !
Η τροχοπέδη της Ε.Ε από την μια από την άλλη η στάση των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής (ΗΠΑ) που μας αποτρέπουν ως χώρα να ανακηρύξουμε μονομερώς ΑΟΖ , χωρίς να τα βρούμε με την Τουρκία(!) (sic) , ξεχνώντας τι έκαναν οι ίδιες οι ΗΠΑ το 1983, όταν ανακήρυσσαν μονομερώς ΑΟΖ ,(βλ. Θ Καρυώτης ο.π σελ.79) έχουν φέρει την χώρα μας στην ζοφερή κατάσταση , που ευρίσκεται σήμερα!( Τουρκολυβικό σύμφωνο θαλασσίων ζωνών, ρευστότητα με Αίγυπτο κα Ισραήλ)
Και φυσικά η παράλειψη ανακήρυξης ΑΟΖ από πλευράς μας δεν είναι παρά μια άλλη οπτική γωνία της συμφωνίας στο «γκριζάρισμα» στο Αιγαίο με κύριους θλιβερούς πρωταγωνιστές τους τότε χαμερπείς πολιτικάντηδες μας ,χαρακτηριστικές «δουλοπρεπείς φιγούρες». οι Σημίτης ,Πάγκαλος, οι άνθρωποι «Ναι σε όλα» στις παράλογες απαιτήσεις της Τουρκίας με την στήριξη δυστυχώς της Αμερικής , όπως η εμετική αυτή πράξη προκύπτει ανάγλυφα από το αξιόλογο και τεκμηριωμένο πόνημα των Μιχάλη Ιγνατίου, Νίκου Μελέτη ( βλ. Μ Ιγνατίου –Ν.Μελέτη , Η συμφωνία που «γκρίζαρε» το Αιγαίο, από τα Ίμια στην Μαδρίτη , σελ. 86 επ.) .
Για να καταλάβουν έστω και τώρα οι υπεύθυνοι- αν υπάρχουν !- της Ελληνικής κυβέρνησης , ότι για την Τουρκία το Αιγαίο θεωρείται ο θαλάσσιος ζωτικός χώρος ,γιατί όπως οι ίδιοι λένε, βρίσκεται σε μια κοντινή απόσταση από τρεις Ηπείρους και παρέχει την δυνατότητα ανοίγματος και στις τρεις Ηπείρους χωρίς κάποιο χερσαίο εμπόδιο. Γι αυτό και τα δίνουν όλα για να το εξουσιάσουν και δεν εξάγουν μόνο κρίση , όπως πεπλανημένα λέγεται ….( βλ. Αχμέτ Νταβούτογλου ,το στρατηγικό βάθος , κεφάλαιο 6 , σελ. 267 επ.) .Τι περισσότερο πρέπει να δουν , για να κατανοήσουν οι δικοί μας, ότι η συνεχιζόμενη αδράνεια απεμπολεί ελληνικό θαλάσσιο έδαφος στην περιοχή;! Ή νομίζουν , ότι θα μας συντρέξει η Ε.Ε ή οι λοιποί «δυνατοί» της γης; Ποιος εντέλει είναι μαζί μας αναρωτηθείτε….Ίσως ,αν δεν μας γυρίσει κι Εκείνος την πλάτη από τα τόσα ανομήματά μας ,μόνο ο Θεός…;!
* Ο Ηλίας Ν. Ηλιακόπουλος είναι Δρ. Νομικής ,Δικηγόρος και δραστηριοποιείται στον χώρο της Θράκης
