Η πινακίδα που αναγράφει τη λέξη «Μέστη» υποδηλώνει ότι φτάσαμε στον προορισμό μας, πως μπαίνουμε πια στον νομό του Εβρου: από εδώ ξεκινά ένα υπέροχο ταξίδι σε μια προικισμένη περιοχή με μακραίωνη ιστορική διαδρομή και πλούσιο φυσικό περιβάλλον που γοητεύει με την αυθεντικότητα των εικόνων και τη φιλοξενία των κατοίκων του.

Αρχαίο σύστημα προστασίας από την υγρασία στην αρχαία Μεσημβρία

Πρώτος σταθμός σε αυτό το μυστηριακό ταξίδι, η Αρχαία Ζώνη – Μεσημβρία. Η ανασκαφή του χώρου έδειξε πως στη θέση αυτή υπήρχε αρχικά ένας οικισμός της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου. Στον αρχαιολογικό χώρο Ζώνης – Μεσημβρίας η πόλη περιβάλλεται από τείχος ενισχυμένο με πύργους. Στο εσωτερικό παρατηρείται ένας δεύτερος τειχισμένος οικισμός με εργαστήρια και καταστήματα που χρονολογούνται από τον 5ο μέχρι το 2ο π.Χ. αι., ιδιωτικές οικίες με αυλές, δίκτυο δρόμων και δύο ιερά οικοδομήματα: το ιερό της Δήμητρας και τον αρχαϊκό ναό του Απόλλωνα.Στη διαδρομή προς τα Δίκελλα, η παραθαλάσσια ζώνη του χωριού έχει μετατραπεί σε παραθεριστικό οικισμό όπου πολλοί Εβρίτες έχουν στήσει το εξοχικό τους καταφύγιο. Ο δρόμος προς τη Μάκρη με το γραφικό λιμανάκι του Πλατάνου κατακλύζεται από πυκνούς ελαιώνες.

Η μαρίνα των σκαφών στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης. Δεξιά, στο βάθος, διακρίνεται και ο σιδηροδρομικός σταθμός της πόλης

Αγναντεύοντάς την από μακριά, η Μάκρη φαντάζει σαν παραδοσιακός ζωγραφικός πίνακας, με πλαγιές κατάφυτες με ελιές κι αμυγδαλιές. Πάνω από την παραλία ένας φυσικός όγκος με μια τούμπα (γήλοφο) στην κορυφή του. Μέσα στον βράχο ανοίγεται η Σπηλιά του Κύκλωπα Πολύφημου, τον οποίο σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση τύφλωσε ο Οδυσσέας, αφού πρώτα τον μέθυσε. Δίπλα του, έχει αποκαλυφθεί νεολιθικός οικισμός που είναι από τους σημαντικότερους της Βαλκανικής.

Το βυζαντινό υδραγωγείο στις Φέρες, στολίδι από τον 13ο αιώνα

Ενας στενός δρόμος ανάμεσα από ελαιώνες μάς οδηγεί στην παραλία της Αγίας Παρασκευής με το ομώνυμο εκκλησάκι, τις απέραντες αμμουδιές, το ψιλό βοτσαλάκι στην ακρογιαλιά και τα ξεκούραστα καθαρά νερά της, που ερωτοτροπούν καθημερινά με το ωραιότερο δειλινό της Θράκης. Στην παραλία, beach bars, ταβέρνες, ξενοδοχείο, ενώ η οργανωμένη πλαζ «Κυανή Ακτή» αποσπά κάθε χρόνο την ευρωπαϊκή διάκριση της «Γαλάζιας Σημαίας».«…και με υπέροχον θέαν»

Επόμενος σταθμός η πρωτεύουσα του νομού, η πολλά υποσχόμενη Αλεξανδρούπολη. Ονοματοδότης της ο βασιλιάς Αλέξανδρος, όταν την επισκέφθηκε το 1920. Αποτελεί τη βασική πύλη διασύνδεσης μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των χωρών της Μεσογείου, της Ασίας και της παρευξείνιας ζώνης.

Προς το σπηλαιοεκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων

Ηταν το 1878, όταν ένα σύνταγμα μηχανικού του ρωσικού στρατού που κατέλαβε το Δεδεαγάτς (όπως λεγόταν τότε) εκπόνησε τη μελέτη του ρυμοτομικού σχεδίου της πόλης, «χαράξαντες το σχέδιο αυτής επί νέου Ευρωπαϊκού ρυθμού με ευθείας και ευρείας οδούς, με λεωφόρους και με πλατείας και με υπέροχον θέαν προς τη θάλασσαν…».

Σούρουπο στην πόλη, με τον Φάρο, την κεντρική λεωφόρο Μεγ. Αλεξάνδρου και πίσω το πέλαγος

Σύμβολο της πόλης είναι φυσικά ο φάρος, στο πλακόστρωτο της παραλίας, δυτικά του λιμανιού. Κατασκευάστηκε από γαλλική εταιρεία, με σκοπό να εξυπηρετήσει τις αυξημένες ανάγκες της ναυσιπλοΐας από και προς τον Ελλήσποντο ήδη από το 1880. Εχει ύψος 18 μέτρα (27 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας) και φωτοβολία εμβέλειας 24 ναυτικών μιλίων, έχει κηρυχθεί μάλιστα μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς.Στα πιο ονομαστά κτίρια της Αλεξανδρούπολης συγκαταλέγεται το «Σπίτι της Αντουανέτας». Εξ ολοκλήρου από ξύλο και με χαρακτηριστική κόκκινη κεραμοσκεπή, βρίσκεται στην οδό Τσιμισκή 20, λίγα στενά πιο πάνω από τη λεωφόρο Δημοκρατίας και πήρε το όνομά του από την Αντουανέτα Δεμτσάν, την πρώτη -και πιο αγαπημένη!- καθηγήτρια γαλλικών στην πόλη.

Καλλιτεχνικές δημιουργίες στο Εθνολογικό Μουσείο Θράκης

Αληθινό κόσμημα για όλη τη Θράκη αποτελεί το Εθνολογικό Μουσείο Θράκης «Αγγελική Γιαννακίδου». Το πέτρινο νεοκλασικό του 1899 που φιλοξενεί το μουσείο έχει καταστεί εδώ και 15 χρόνια ένας ζωντανός τόπος γνωριμίας και προβολής, του θρακικού πολιτισμού.Στον υπόγειο χώρο της Καππαδοκικής Εστίας, λειτουργεί από το 2008 το Λαογραφικό Μουσείο Συλλόγου Καππαδοκών. Εδώ ο σχεδιασμός, η κατασκευή και η έκθεση των αντικειμένων έγινε με τρόπο αναπαραστατικό για να σου μεταφέρει όλη την ατμόσφαιρα της ζωής στα χωριά της Καππαδοκίας.

Στολίδι όλου του Εβρου, η βυζαντινή Παναγιά Κοσμοσώτειρα στις Φέρες

Αφήνοντας την πόλη, διανύουμε 10 χλμ. προς τα βόρεια, και το κέντρο της προσοχής μας τραβά το κάστρο του Αβαντα. Η ανάβαση στο κάστρο του Αβαντα (ή Μποζ-Τεπέ) γίνεται από τη δυτική πλευρά του λόφου και διαρκεί περίπου 20 λεπτά. Σώζονται μια μεγαλοπρεπής πύλη με δύο ψηλούς πύργους εκατέρωθεν και οι επάλξεις του κάστρου με τα σκαλοπάτια που οδηγούν ως εκεί. Τα ερείπια δεν είναι εμφανή από μακριά, αλλά η θέα όλης της πεδιάδας από τις πολεμίστρες είναι άκρως εντυπωσιακή.

Στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, στον Μαΐστρο

Ανατολικά της Αλεξανδρούπολης, οδεύοντας προς το φημισμένο Δέλτα του Εβρου και σε απόσταση 14 χλμ., ανταμώνουμε τα ερείπια μιας σημαντικής πόλης της Ρωμαϊκής εποχής, της Τραϊανούπολης. Μέσα στον αρχαιολογικό χώρο βρίσκεται η Χάνα, γνωστή και ως το Χάνι (ξενώνας) του Εβρενός Μπέη, από τα παλαιότερα οθωμανικά μνημεία στα Βαλκάνια. Στην Τραϊανούπολη υπήρχαν θερμές ιαματικές πηγές και δημιουργήθηκε μια λουτρόπολη.

Υποδειγματικός χώρος πολιτισμού, το Εθνολογικό Μουσείο Θράκης

Σήμερα η περιοχή είναι επισκέψιμη, ενώ σώζονται σε καλή κατάσταση η Χάνα και οι λουτρώνες. Στην ίδια έκταση λειτουργούν οι ιαματικές πηγές με εγκαταστάσεις για λουτροθεραπεία, ποσιθεραπεία, εισπνοθεραπεία, καθώς επίσης ξενώνες και εστιατόριο.Στην κορυφή του λόφου πάνω από τα θερμά λουτρά Τραϊανούπολης, στέκει επιβλητικά το εκκλησάκι του Αϊ-Γιώργη και το «ιερό δέντρο» στην πίσω πλευρά του ναού με τα τάματα κρεμασμένα στα κλαδιά του. Από εδώ θα απολαύσετε μοναδικά τη θέα στο Δέλτα του Εβρου μέχρι την Αλεξανδρούπολη και απέναντι στη Σαμοθράκη.

«Αν κάνω ένα βήμα, είμαι αλλού»: ακριβώς στη συνοριακή γραμμή, στη Γέφυρα των Κήπων

Χαράζουμε κατεύθυνση προς τις Φέρες: νότια και παράλληλα με τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο, το τμήμα της αρχαίας Εγνατίας μάς υπενθυμίζει τη σπουδαιότητα της περιοχής, το χερσαίο πέρασμα από τη Δύση για την Ανατολή. Στα μέσα της διαδρομής ξεπροβάλλει ο οικισμός Δορίσκος με τη μνήμη του τόπου έντονη, καθώς οι Πέρσες ήταν οι πρώτοι που πάτησαν στη Θράκη.Οι Φέρες απέχουν 29 χλμ. από την Αλεξανδρούπολη, και η πρώτη μας στάση είναι βέβαια στο βυζαντινό υδραγωγείο, ενώ στο κέντρο της κωμόπολης στέκει ο βυζαντινός ναός της Παναγίας Κοσμοσώτειρας, γνωστός και ως η «Αγια-Σοφιά της Θράκης», θεμελιωμένος πιθανότατα το 1152 ως το καθολικό μοναστηριού που ίδρυσε ο Ισαάκιος Κομνηνός.

Το σπηλαιοεκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων

Απομένουν πλέον μόλις 17 χλμ. μέχρι να φτάσουμε στη Γέφυρα των Κήπων, εκεί που κλείνει και ανοίγει το σύνορο. Το σημείο που αποτελεί την αρχή μα συνάμα και το τέλος. Μια γαλάζια και μια κόκκινη γραμμή που ενώνουν δυο πολιτισμούς και δυο λαούς.

Κείμενο: Χρύσα Κλειτσιώτη
Φωτογραφίες: Παναγιώτης Σαρρής